Tokenomika to zbiór kluczowych elementów, które wspólnie definiują wartość cyfrowego tokena kryptowalutowego.
Od początku roku 2023 obserwujemy wzrost zainteresowania kryptowalutami. Po spadkach w roku 2022, większość z nich zaczęła odzyskiwać wartość. Co istotne, globalny rynek kryptowalut przekroczył wycenę biliona dolarów.
Bitcoin, lider wśród kryptowalut, zanotował wzrost o ponad 40% w styczniu 2023. Czy zastanawiałeś się, w jaki sposób wyceniane są te aktywa cyfrowe? Jeśli nie, nie przejmuj się, ten artykuł rozwieje Twoje wątpliwości.
W przypadku kryptowalut, tokenomika nadaje wartość w oparciu o różnorodne czynniki. Zanim jednak przejdziemy do jej sedna, warto zrozumieć, czym w ogóle są tokeny kryptograficzne.
Czym jest token kryptograficzny?
Token kryptograficzny to cyfrowy reprezentant różnorodnych aktywów, takich jak nieruchomości, papiery wartościowe, a nawet unikalne dzieła sztuki cyfrowej. Ponadto, token może symbolizować konkretne zastosowanie w danym łańcuchu bloków.
Wartość tokena zależy od wartości aktywa bazowego lub jego przeznaczenia. Dodatkowo, wzrost popytu na token może również podnieść jego cenę.
Teraz, mając wiedzę o tokenach, możemy przejść do omówienia tokenomiki.
Co to jest tokenomika?
Tokenomika to połączenie słów „token” i „ekonomia”, czyli, najprościej mówiąc, ekonomia danego tokena kryptograficznego.
Pionierska idea tokenomiki została zaproponowana przez psychologa z Harvardu, B.F. Skinnera. W roku 1972 Skinner zaproponował wymianę tokenów między uczestnikami na nagrody, takie jak kawa czy słodycze.
Tokenomika wykorzystuje mechanizm motywacyjny, nagradzając uczestników sieci blockchain. System ten zachęca do angażowania się w projekty kryptowalutowe oferujące perspektywę atrakcyjnych zysków.
Inwestorzy nabywają i przechowują tokeny, licząc na ich wzrost wartości w przyszłości. Im większe zapotrzebowanie na tokeny, tym większa wartość generowana dla projektu i zainwestowanego kapitału.
Może pojawić się pytanie: „Jak mogę zbadać tokenomikę?”. Przejdźmy do tego od razu!
Jak analizować tokenomikę projektów kryptograficznych?
Tokenomika jest nieoceniona w zrozumieniu struktury i zasad działania tokena kryptograficznego. Oto kroki, które pomogą Ci analizować tokenomikę projektów:
#1. Analiza białej księgi
Większość projektów kryptowalutowych publikuje oficjalny dokument, tzw. białą księgę, która zawiera szczegóły techniczne i główne cele. Pozwala ona na uzyskanie podstawowej wiedzy o całym projekcie.
źródło: ethereum.org
Niektóre projekty publikują również uproszczoną wersję białej księgi, tzw. „litepaper”, która jest łatwiejsza do zrozumienia dla osób bez technicznego przygotowania.
Tokenomika stanowi istotną część białej księgi. Można tam znaleźć wszelkie informacje związane z tokenem i jego funkcjami.
#2. Korzystanie z platform śledzących ceny
Dogłębna analiza białej księgi może być czasochłonna i skomplikowana. Jeśli szukasz szybszego sposobu, warto skorzystać z platform śledzących ceny kryptowalut.
Platformy takie jak CoinMarketCap czy CoinGecko oferują błyskawiczną analizę tokenomiki projektu. Zapewniają one wszystkie istotne informacje w jednym miejscu.
Atutem takich platform jest możliwość ustawienia preferowanej waluty fiducjarnej do oceny tokenomiki. Co ważne, dostęp do tych informacji nie wymaga logowania. To spore ułatwienie, prawda?
Przykładem może być analiza tokenomiki tokena MATIC projektu Polygon. Znajdziemy tam dane o kapitalizacji rynkowej w czasie rzeczywistym oraz o podaży w obiegu.
źródło: coinmarketcap.com
Ponadto, platformy te udostępniają historię kursu tokena od momentu jego powstania, a także dane z pierwszej oferty monet (ICO).
Podsumowując, dogłębna analiza głównych składowych tokenomiki jest kluczowa dla zrozumienia projektu.
Zanurzmy się w szczegóły!
Kluczowe elementy tokenomiki
#1. Podaż tokenów
Cena tokena zależy w głównej mierze od popytu oraz podaży. Wyróżniamy trzy rodzaje podaży: podaż w obiegu, podaż całkowita oraz podaż maksymalna.
- Podaż w obiegu: określa liczbę tokenów dostępnych w obiegu na rynku.
- Podaż całkowita: obejmuje podaż w obiegu oraz tokeny, które zostały wyemitowane, ale nie są jeszcze dostępne na rynku. Nie uwzględnia tokenów spalonych.
- Podaż maksymalna: to górna granica liczby tokenów, jaką projekt ustalił do wydobycia lub emisji.
Podaż tokenów jest również niezbędna do obliczenia kapitalizacji rynkowej. Kapitalizację obliczamy mnożąc bieżącą cenę tokena przez jego podaż w obiegu.
Załóżmy, że cena tokena wynosi 20 USD, a jego podaż w obiegu to 10 milionów. W tym przypadku kapitalizacja rynkowa wynosi 200 milionów dolarów.
Niektóre tokeny, jak ADA projektu Cardano, mają ustaloną maksymalną podaż (45 miliardów tokenów). Inne, np. Shiba Inu, Polkadot czy Tether, nie posiadają maksymalnej podaży.
#2. Mechanizm konsensusu
Mechanizm konsensusu pozwala sieci blockchain weryfikować i zabezpieczać transakcje. Najczęściej stosowane są mechanizmy proof-of-work (PoW) oraz proof-of-stake (PoS).
Mechanizm PoW nagradza górników za weryfikację transakcji. Proces ten wymaga jednak specjalistycznego sprzętu komputerowego o dużej mocy obliczeniowej.
Mechanizm PoS opiera się na zatwierdzaniu transakcji przez obstawianie tokenów. Za zablokowanie tokenów na określony czas użytkownicy otrzymują nagrody.
Wiele nowych projektów preferuje bardziej ekologiczne mechanizmy, dlatego PoS zyskuje na popularności. Przejście Ethereum na mechanizm stakingu jest istotnym wydarzeniem w branży kryptowalut.
#3. Użyteczność tokena
Użyteczność tokena to jego praktyczne zastosowanie. Projektanci kryptowalut wybierają użyteczność tokena w oparciu o cele projektu.
Niektóre tokeny umożliwiają uiszczanie opłat transakcyjnych, a inne służą do handlu NFT. Tokeny zarządzania dają możliwość głosowania nad kluczowymi decyzjami dotyczącymi projektu.
W projektach gier „play-to-earn” gracze są nagradzani tokenami, które mogą być użyte w grze do zakupu przedmiotów.
Dla entuzjastów fitnessu, istnieją projekty „move-to-earn”, które nagradzają tokenami za aktywność fizyczną.
Niektóre projekty skupiają się na stablecoinach, których wartość jest powiązana z walutą fiducjarną, np. dolarem amerykańskim. Wartość stablecoina pozostaje zbliżona do wartości powiązanej waluty.
#4. Dystrybucja tokenów
Duża część podaży tokenów jest zazwyczaj dystrybuowana między założycieli i inwestorów projektu. Dlatego istotna jest znajomość zachowań dużych posiadaczy tokenów.
Sprzedaż dużej ilości tokenów przez jednego posiadacza może prowadzić do gwałtownego spadku ceny.
Warto sprawdzić, czy inwestorzy lub założyciele mają okres blokady na sprzedaż tokenów. Im dłuższy ten okres, tym mniejsze ryzyko nagłej wyprzedaży.
Dystrybucja tokenów obejmuje również procent tokenów przeznaczony na marketing, a także na nagrody dla członków zespołu. Na przykład, projekt Chiliz przydziela swojemu zespołowi 5% całkowitej podaży tokenów.
źródło: chiliz.com
Pierwsza oferta monet (ICO) jest jednym z popularnych sposobów dystrybucji tokenów wśród zainteresowanych nabywców. Jeśli wizja projektu jest dla Ciebie interesująca, możesz rozważyć udział w ICO.
#5. Spalanie tokenów
Spalanie tokenów to usunięcie ich z obiegu poprzez przesłanie ich na niedostępny adres.
Spalenie tokenów jest trwałe. Celem tego procesu jest zazwyczaj zmniejszenie podaży tokena i potencjalne podniesienie jego wartości.
Źródło: bnbburn.info
Binance Coin (BNB) jest znany ze swojego procesu spalania tokenów. Projekt Binance spalił już ponad 150 000 tokenów BNB.
Znaczenie tokenomiki w inwestycjach w kryptowaluty
Tokenomika jest jednym z ważnych czynników, które inwestorzy biorą pod uwagę przed zakupem kryptowalut. Dzięki tokenomice inwestorzy mogą:
#1. Ocenić ryzyko
Tokenomika dostarcza szczegółowych danych związanych z tokenem, na podstawie których inwestor może oszacować ryzyko inwestycyjne.
Jeśli token projektu jest oceniany jako wysoce ryzykowny, można podjąć świadomą decyzję, by uniknąć ryzykownego projektu lub zainwestować w niego minimalną kwotę.
#2. Wykryć potencjalne problemy
Rynek kryptowalut zmienia się dynamicznie, a wykrycie nieuczciwych projektów może być trudne. Tokenomika pomaga znaleźć projekty o słabych fundamentach.
Jeśli większość tokenów jest skupiona w rękach jednego założyciela lub inwestora, lepiej unikać takiego tokena. Jeden posiadacz tokenów może manipulować ceną.
#3. Określić wartość tokena
Tokenomika pozwala oszacować kapitalizację rynkową tokena, co jest pomocne w porównaniu go z innymi tokenami o podobnej kapitalizacji.
Kapitalizacja rynkowa najpopularniejszych tokenów zazwyczaj rośnie z czasem. Bitcoin ma największą kapitalizację rynkową, przekraczającą 442 miliardy dolarów.
#4. Przewidzieć przyszły potencjał
Dobrze zorganizowany model tokenomiki pozwala inwestorom ocenić potencjał projektu w realizacji jego celów. Mapa drogowa projektu, zawarta w białej księdze, pomaga przewidywać rozwój projektu.
Ocena potencjału wzrostu wartości tokena pozwala podjąć świadomą decyzję inwestycyjną i unikać nierzetelnych projektów.
Podsumowanie
Tokenomika dostarcza cennych danych, które pozwalają na oszacowanie wartości tokena kryptograficznego.
Ocena potencjału tokena nie powinna opierać się wyłącznie na jednym parametrze. Najlepsze efekty przynosi połączenie analizy wszystkich omówionych elementów tokenomiki.
Zawsze przeprowadzaj własne badania (DYOR – Do Your Own Research) przed zakupem jakichkolwiek tokenów kryptograficznych.
Może zainteresują Cię również fundusze indeksowe kryptowalut i fundusze ETF.