Pięć profili snu: nowe spojrzenie na jakość odpoczynku

Najnowsze badania naukowe rzuciły nowe światło na bardziej złożone rozumienie snu, wykraczając poza uproszczone kategorie „dobrych” lub „złych” śpiących. Nowe badanie, opublikowane w czasopiśmie PLOS Biology, zidentyfikowało pięć odrębnych profili snu, z których każdy może korelować z unikalnymi wzorcami nastroju, funkcji poznawczych i ogólnego stanu zdrowia. To wielowymiarowe podejście sugeruje, że rozwiązywanie problemów ze snem może wymagać spersonalizowanych strategii zamiast uniwersalnych interwencji.

Badanie, które analizowało dane od ponad 700 zdrowych dorosłych w wieku od 22 do 36 lat, zebrało obszerne informacje obejmujące samoopisowe nawyki związane ze snem, nastrój, cechy osobowości, wskaźniki zdrowia fizycznego, wyniki testów poznawczych oraz obrazowanie mózgu. Wyniki wskazują, że indywidualne różnice w śnie wykraczają poza czas trwania i jakość, ujawniając złożone współzależności między wzorcami snu, samopoczuciem psychicznym, poziomem stresu, wyborami stylu życia i aktywnością neurologiczną. Sugeruje to, że to, co stanowi „optymalny” lub „suboptymalny” sen, może się znacznie różnić w zależności od osoby.

Badanie wyróżniło pięć głównych profili snu:

• LC1: Zły sen i cierpienie psychiczne: Ta grupa doświadcza znaczących trudności z inicjowaniem lub utrzymaniem snu, często czując się niewypoczęta i zmęczona w ciągu dnia. Zgłaszają również wyższe poziomy lęku i depresji.
• LC2: Objawy psychologiczne przy odpornym śnie: Osoby z tej kategorii wykazują oznaki stresu lub obniżonego nastroju, ale nie zgłaszają zakłóceń we wzorcach snu. Sugeruje to pewien stopień „odporności snu”, gdzie wyzwania emocjonalne niekoniecznie zakłócają ciągłość snu.
• LC3: Sen zależny od leków: Ten profil charakteryzuje się częstym stosowaniem środków nasennych. Chociaż uczestnicy często zgłaszają dobre zdrowie fizyczne i silne więzi społeczne, oceny poznawcze mogą ujawnić niewielkie spadki w zakresie pamięci i świadomości emocjonalnej.
• LC4: Krótki czas snu: Ta grupa, zdefiniowana przez spanie mniej niż sześć do siedmiu godzin na dobę, może nie zawsze świadomie odczuwać skutki zmniejszonego snu. Jednakże, mają tendencję do mniej efektywnego wykonywania zadań wymagających uwagi i pamięci, co jest zgodne z ustalonymi badaniami dotyczącymi poznawczych konsekwencji przewlekłego niedoboru snu.
• LC5: Fragmentaryczny lub zaburzony sen: Ten profil obejmuje osoby, które doświadczają częstych nocnych przebudzeń lub trudności z oddychaniem podczas snu. Te zakłócenia snu są związane ze zwiększonym lękiem, problemami z używaniem substancji i obniżoną wydajnością poznawczą, podkreślając dobrze udokumentowany związek między jakością snu a szerszymi wynikami zdrowotnymi.

Chociaż metodologia badania obejmowała złożone, wielowymiarowe analizy, które nie są łatwo powtarzalne przez osoby prywatne, zidentyfikowane profile oferują rozpoznawalne wzorce. Na przykład, ktoś doświadczający lęku przed snem może pasować do LC1, podczas gdy osoba, która śpi spokojnie, ale czuje się psychicznie obciążona, może przypominać LC2. Osoby polegające na środkach nasennych mogą znaleźć podobieństwa z LC3, osoby śpiące konsekwentnie tylko kilka godzin mogą odnosić się do LC4, a osoby często budzące się lub doświadczające chrapania mogą należeć do LC5.

Te ustalenia mają znaczące implikacje dla sposobu rozwiązywania problemów ze snem. Badania silnie sugerują, że podejście „jeden rozmiar dla wszystkich” do poprawy snu jest niewystarczające. Zamiast tego, strategie powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb, uwzględniając nie tylko czas trwania snu, ale także wzajemne oddziaływanie stanu emocjonalnego, codziennych rutyn i zdrowia fizycznego.

W celu praktycznej poprawy kluczowe pozostaje skupienie się na podstawowej higienie snu. Zapewnienie wystarczającego czasu w łóżku, aby osiągnąć docelową liczbę godzin snu (np. przeznaczenie ośmiu godzin na cel siedmiu godzin snu) i utrzymanie spójnego harmonogramu snu i czuwania są najważniejsze. Optymalizacja środowiska snu – chłodnego, ciemnego i cichego pokoju – jest również kluczowa. Ograniczenie ekspozycji na ekrany przed snem może pozytywnie wpłynąć na naturalne wydzielanie melatoniny przez organizm, a unikanie długich drzemek w ciągu dnia może ułatwić sen nocny. Uzupełniające praktyki, takie jak regularna aktywność fizyczna, uważność i joga, mogą dodatkowo wspierać jakość snu. W przypadku utrzymujących się problemów zaleca się konsultację z lekarzem pierwszego kontaktu w celu wykluczenia podstawowych schorzeń medycznych i opracowania skutecznych planów zarządzania snem.

newsblog.pl