Kryminalistyka cyfrowa stanowi kluczowy element cyberbezpieczeństwa, obejmując proces identyfikowania, zabezpieczania, badania i prezentowania dowodów elektronicznych.
W krótkim czasie, nawet w ciągu kilku minut, można zdobyć istotną wiedzę w tym zakresie. Ten artykuł przedstawia najważniejsze aspekty tej dziedziny.
Dowody cyfrowe są zbierane i przechowywane zgodnie z metodologią naukową, co gwarantuje ich wiarygodność i dopuszczalność w postępowaniach sądowych.
Po co nam kryminalistyka cyfrowa?
Bez stosowania technik kryminalistyki cyfrowej nie bylibyśmy w stanie stwierdzić, czy systemy informatyczne są narażone na ataki, ani czy doszło już do naruszenia. Nawet po wykryciu incydentu, niezbędna jest analiza kryminalistyczna, aby ustalić przebieg wydarzeń, ich przyczyny i mechanizm działania.
Dzięki temu przedsiębiorstwa i specjaliści ds. bezpieczeństwa IT mogą skutecznie eliminować luki w zabezpieczeniach i zapobiegać podobnym atakom w przyszłości.
Wraz z postępującą złożonością danych i technologii, z którymi obcujemy na co dzień, cyfrowe narzędzia śledcze stają się niezbędne, aby pociągać cyberprzestępców do odpowiedzialności za wszelkie modyfikacje, kradzieże lub inne działania o charakterze złośliwym.
Kiedy firmy powinny korzystać z usług kryminalistyki cyfrowej?
Istnieje wiele sytuacji, w których organizacja może potrzebować wsparcia ze strony ekspertów kryminalistyki cyfrowej.
Najczęstszym z nich jest naruszenie bezpieczeństwa danych. W takich przypadkach specjaliści z zewnątrz (eksperci w tej dziedzinie) mogą dokonać oceny szkód, zaproponować działania naprawcze i wskazać, jak uniknąć podobnych incydentów w przyszłości.
Inne sytuacje, w których może być potrzebna pomoc kryminalistyczna, to nieuczciwe działania pracowników, oszustwa phishingowe, wycieki danych z organizacji itp.
Korzyści z kryminalistyki cyfrowej
Kryminalistyka cyfrowa nie służy wyłącznie identyfikacji i ściganiu cyberprzestępców. Ma również inne, istotne zalety.
Oto niektóre z nich:
- Ułatwia odzyskiwanie danych (za pomocą zaawansowanych technik ekstrakcji).
- Zapewnia ochronę danych, a co za tym idzie – chroni również ich wartość.
- Pomaga gromadzić dowody na działalność przestępczą lub przeciwnie – dowody obalające oskarżenia.
- Pozwala badać cyberprzestępczość na dowolną skalę.
- Zapewnia integralność systemów informatycznych.
- Umożliwia identyfikację sprawców przestępstw.
- Dzięki zgromadzonym informacjom pomaga zapobiegać przyszłym cyberatakom.
Rodzaje kryminalistyki cyfrowej
Rodzaj kryminalistyki cyfrowej jest uzależniony od nośnika lub platformy, na której prowadzone jest śledztwo. Z tego powodu liczba specjalizacji w tej dziedzinie nie jest ograniczona. Poniżej przedstawiamy kilka głównych z nich:
Informatyka śledcza: Jej celem jest identyfikacja, zabezpieczanie, gromadzenie, analiza i raportowanie dowodów cyfrowych na komputerach. Obejmuje to komputery stacjonarne, laptopy, dyski twarde, a także zewnętrzne nośniki danych.
Kryminalistyka sieciowa: Skupia się na badaniu ruchu sieciowego. Obejmuje monitorowanie, przechwytywanie, przechowywanie i analizę ruchu w sieci, w poszukiwaniu podejrzanych działań, naruszeń i anomalii.
Kryminalistyka urządzeń mobilnych: Obejmuje odzyskiwanie dowodów z telefonów komórkowych, smartfonów, kart SIM i innych przenośnych urządzeń.
Kryminalistyka obrazów cyfrowych: Zajmuje się weryfikacją autentyczności zdjęć. Weryfikuje metadane i inne informacje, by wykryć ewentualne modyfikacje i oszustwa. Ta dziedzina jest szczególnie istotna w czasach, gdzie manipulacja obrazem jest powszechna.
Kryminalistyka audio i wideo: Skupia się na badaniu plików audio i wideo. Eksperci weryfikują pochodzenie plików, ich autentyczność i analizują, czy nie zostały zmodyfikowane.
Kryminalistyka pamięci operacyjnej: Zajmuje się odzyskiwaniem dowodów z pamięci RAM komputera. Choć urządzenia mobilne zazwyczaj nie są objęte tą dziedziną, to w przyszłości, wraz z rozwojem technologii, może się to zmienić.
Etapy procesu kryminalistyki cyfrowej
Jak już wspomniano, kryminalistyka cyfrowa opiera się na rygorystycznym procesie naukowym, który gwarantuje, że zebrane dowody są wiarygodne i dopuszczalne przed sądem. Jest to kluczowe niezależnie od rodzaju badanej aktywności.
Proces ten składa się z trzech głównych faz:
Rozwijając ten proces, możemy go opisać w następujący sposób:
Identyfikacja polega na ustaleniu źródeł dowodów, powiązanych urządzeń, źródła oryginalnych danych, a także źródła ewentualnego ataku. Po zidentyfikowaniu wszystkich potencjalnych źródeł można przejść do ich analizy.
Zabezpieczenie dowodów jest kluczowe, ponieważ dane muszą zostać zarejestrowane w stanie, w jakim zostały znalezione, bez żadnych manipulacji. Z uwagi na wrażliwość danych, proces konserwacji musi być przeprowadzony z najwyższą starannością.
Gromadzenie danych obejmuje ekstrakcję, kopiowanie i zabezpieczanie dowodów z różnych nośników. Choć proces ten wydaje się prosty, ma kluczowe znaczenie dla jakości zebranych danych. Zastosowane metody gromadzenia mają bezpośredni wpływ na rezultat analizy.
Analiza zebranych dowodów pozwala na wyciągnięcie wniosków dotyczących incydentu. W zależności od rodzaju dowodów i ilości danych, może okazać się konieczne wsparcie innych ekspertów kryminalistycznych.
Raportowanie polega na prezentacji i uporządkowaniu wyników analizy. Powinno to ułatwić dalsze dochodzenie innym ekspertom, bez dodatkowych trudności.
Fazy kryminalistyki cyfrowej
Chociaż omówiliśmy już etapy procesu kryminalistycznego, warto bardziej szczegółowo omówić poszczególne fazy:
#1. Pierwsza reakcja
To początkowy etap każdego procesu kryminalistyki cyfrowej. W tym momencie zgłaszane jest wystąpienie incydentu, co uruchamia działania zespołu kryminalistycznego.
Nie chodzi jedynie o powiadomienie o incydencie, ale przede wszystkim o szybką i skuteczną reakcję zespołu, aby jak najefektywniej przeprowadzić dochodzenie.
#2. Wyszukiwanie i zabezpieczanie
Po zgłoszeniu przestępstwa, zespół kryminalistyczny przystępuje do identyfikacji i zabezpieczenia nośników i platform, na których doszło do incydentu, aby uniemożliwić dalszą szkodliwą działalność.
Skuteczność tej fazy ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania dalszym stratom.
#3. Gromadzenie dowodów
Dowody są starannie odzyskiwane i zbierane do dalszych analiz.
#4. Zabezpieczanie dowodów
Eksperci stosują najlepsze metody zabezpieczania dowodów od momentu ich zebrania, aby zachować ich integralność na czas prowadzenia analiz.
#5. Pozyskiwanie danych
Dane są pozyskiwane z dowodów, przy zastosowaniu metod branżowych, które gwarantują zachowanie integralności dowodów i nie ingerują w ich pierwotny stan.
#6. Analiza danych
Po uzyskaniu danych, eksperci przystępują do ich analizy pod kątem przydatności w postępowaniu sądowym.
#7. Ocena dowodów
Zebrane dowody są analizowane przez zespół kryminalistyczny w celu określenia ich związku ze zgłoszonym przestępstwem.
#8. Dokumentacja i raportowanie
Po zakończeniu śledztwa rozpoczyna się faza dokumentowania i raportowania. Obejmuje ona wszystkie szczegóły, które mogą przydać się w przyszłości, lub jako dowód w postępowaniu sądowym.
#9. Zeznania biegłego świadka
W ostatnim etapie biegły ekspert przedstawia swoją opinię na temat zebranych danych, która może zostać wykorzystana w sądzie.
Należy pamiętać, że cały proces kryminalistyki cyfrowej jest rozległy i może różnić się w zależności od stosowanych technologii i metodologii. Rzeczywisty proces jest często znacznie bardziej złożony, niż omówiony w tym artykule.
Wyzwania w kryminalistyce cyfrowej
Kryminalistyka cyfrowa to rozległa dziedzina, wymagająca szerokiej wiedzy i współpracy. W takich przypadkach niezbędny jest zespół ekspertów.
Niemniej jednak, dziedzina ta staje w obliczu wielu wyzwań, do których należą:
- Codzienny wzrost złożoności danych.
- Łatwa dostępność narzędzi hakerskich.
- Rosnąca pojemność przestrzeni dyskowych, co utrudnia ekstrakcję, gromadzenie i analizę danych.
- Ciągły postęp technologiczny.
- Brak fizycznych dowodów.
- Utrudniona weryfikacja autentyczności danych, ze względu na zaawansowane techniki manipulacji danymi.
Wraz z postępem technologii niektóre wyzwania mogą zniknąć. Pojawiające się narzędzia oparte na sztucznej inteligencji również pomagają w radzeniu sobie z nowymi trudnościami. Mimo to, wyzwania w tej dziedzinie będą nieustannie ewoluować.
Przykłady zastosowania kryminalistyki cyfrowej
Jakie konkretne sytuacje mogą wymagać zastosowania kryminalistyki cyfrowej? Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:
Kradzież własności intelektualnej
Do kradzieży własności intelektualnej dochodzi, gdy unikalne aktywa lub informacje przedsiębiorstwa są przekazywane firmie konkurencyjnej bez zezwolenia. Kryminalistyka cyfrowa pomaga ustalić źródło wycieku i podjąć działania mające na celu zminimalizowanie strat.
Naruszenie danych
Ujawnienie danych organizacji w jakimkolwiek złośliwym celu jest traktowane jako naruszenie bezpieczeństwa danych. Proces kryminalistyki cyfrowej pomaga w identyfikacji, ocenie i analizie mechanizmu naruszenia.
Wycieki z firmy
Nieuczciwy pracownik może wykorzystać swoje uprawnienia i ujawnić informacje, co początkowo może pozostać niezauważone.
Zespół kryminalistyki cyfrowej może przeanalizować, które dane wyciekły i w jakim czasie, co pozwala na podjęcie odpowiednich kroków prawnych przeciwko nieuczciwemu pracownikowi.
Oszustwa i wyłudzenia
Oszustwa i wyłudzenia mogą przybierać różne formy. Kryminalistyka cyfrowa pomaga ustalić, w jaki sposób doszło do oszustwa, jakie były tego przyczyny i jak zapobiegać takim sytuacjom w przyszłości. Kluczowe jest również zidentyfikowanie sprawcy lub sprawców.
Phishing
Kampanie phishingowe prowadzą do naruszeń danych i innych incydentów związanych z cyberbezpieczeństwem.
Ataki te mogą być ukierunkowane lub przypadkowe. Kryminalistyka cyfrowa analizuje mechanizmy ataku, jego cel i proponuje sposoby na obronę przed takimi kampaniami.
Nawet najbardziej zaawansowane technologicznie organizacje mogą paść ofiarą phishingu w dowolnym momencie, nawet nie zdając sobie z tego sprawy.
Nadużycie danych
W dzisiejszych czasach gromadzimy ogromne ilości danych, co stwarza możliwość nadużywania tych informacji. Kryminalistyka cyfrowa pomaga udowodnić, co się wydarzyło, a także zapobiegać szkodom lub minimalizować ich skutki.
Dochodzenia w celu udowodnienia twierdzeń organizacji
Aby udowodnić swoje twierdzenia, potrzebujesz konkretnych dowodów. W przypadku sporu, kryminalistyka cyfrowa pomaga zebrać dowody, które można wykorzystać do rozstrzygnięcia sprawy.
Zasoby edukacyjne
Jeśli kryminalistyka cyfrowa Cię zainteresowała, warto skorzystać z dostępnych zasobów edukacyjnych, takich jak książki, które można znaleźć na Amazon. Poniżej przedstawiamy kilka z nich:
#1. Podstawy kryminalistyki cyfrowej
„Podstawy kryminalistyki cyfrowej” to doskonałe źródło wiedzy dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę w tej dziedzinie.
Książka omawia podstawowe pojęcia, stosowane metody i narzędzia niezbędne do pracy w tej dziedzinie. Zawiera również przykłady z życia wzięte, co ułatwia zrozumienie omawianych zagadnień oraz praktyczne wskazówki na każdym etapie procesu.
Znajdziesz w niej szczegółowe informacje na temat kryminalistyki cyfrowej w odniesieniu do komputerów, sieci, telefonów komórkowych, GPS, chmury i Internetu.
#2. Kryminalistyka cyfrowa i reagowanie na incydenty
To źródło wiedzy na temat analizy cyfrowej i reagowania na incydenty uczy, jak budować solidne ramy reagowania na incydenty w celu skutecznego zarządzania incydentami cybernetycznymi.
Można zapoznać się z technikami reagowania na incydenty w praktyce, które pomagają w dochodzeniu i odzyskiwaniu danych. Omówione są również zasady i struktury reagowania na incydenty.
Ponadto książka zawiera informacje na temat analizy zagrożeń, analizy złośliwego oprogramowania i innych zagadnień.
#3. Cyfrowy skoroszyt śledczy
Jak sama nazwa wskazuje, „Cyfrowy skoroszyt śledczy” prezentuje praktyczne ćwiczenia z wykorzystaniem szerokiej gamy narzędzi.
Czytelnik może ćwiczyć analizę mediów, ruchu sieciowego, pamięci oraz inne zagadnienia związane z kryminalistyką cyfrową. Do każdego zadania dołączone są odpowiedzi, które pomagają zrozumieć właściwą kolejność kroków i doskonalić swoje umiejętności.
Podsumowanie
Podsumowując, kryminalistyka cyfrowa to fascynująca, ale i wymagająca dziedzina. Jeśli interesuje Cię cyberbezpieczeństwo, warto zapoznać się z jej podstawami.
Następnie możesz poszerzyć swoją wiedzę o zarządzanie informacjami i zdarzeniami związanymi z bezpieczeństwem oraz o najlepsze narzędzia SIEM, które pomagają chronić organizacje przed cyberatakami.
newsblog.pl