Temat bezpłatnych sieci VPN budzi spore kontrowersje. Z jednej strony, eksperci zalecają unikanie ich jak ognia, z drugiej zaś, wyszukiwarka Google prezentuje mnóstwo rekomendacji zachęcających do korzystania z najlepszych darmowych VPN-ów.
Czy sugestia, by stronić od darmowych VPN-ów, to jedynie spisek firm oferujących płatne usługi? Czy istnieją realne sytuacje, w których darmowe VPN-y mogą okazać się przydatne? W tym artykule podejmę się obiektywnego przyjrzenia się darmowym VPN-om, starając się nie faworyzować ani dostawców premium, ani nie narażać bezpieczeństwa internautów.
W dalszej części omówię zarówno zalety, jak i wady darmowych VPN-ów, a także ich potencjalne zastosowania.
Darmowe VPN-y: ich obecność i wyzwania
Użytkownicy cenią sobie darmowe oprogramowanie, dlatego w niemal każdej kategorii znajdziemy aplikacje dostępne bez opłat. Popyt na bezpłatne sieci VPN jest kilkukrotnie większy niż na ich płatne odpowiedniki, przynajmniej według statystyk wyszukiwania Google. Zatem, obecność darmowych VPN-ów wydaje się być koniecznością.
Skąd jednak bierze się kontrowersyjna reputacja darmowych VPN-ów? Darmowe oprogramowanie zawsze istniało i będzie istnieć. Dlaczego więc darmowe VPN-y budzą tak duże emocje? Odpowiedź tkwi w sposobie ich funkcjonowania w porównaniu ze standardowymi darmowymi programami. Spójrzmy na porównanie:
Darmowe aplikacje a darmowe VPN-y
Nic nie jest za darmo. Oprócz wysiłku programisty, aplikacja wymaga również dedykowanej strony internetowej lub innych kanałów dystrybucji. Hosting stanowi dodatkowy wydatek, szczególnie jeśli mamy do czynienia z narzędziem online, takim jak edytor zdjęć.
Większość programistów jest w stanie utrzymać swoje aplikacje za darmo dzięki datkom i ewentualnym reklamom na stronie. Koszty hostingu nie są tak wysokie, a zarobki pozwalają na pokrycie wydatków związanych z pracą.
Jednak VPN opiera się na serwerach fizycznych. Większość usług VPN oferuje wiele serwerów w obrębie jednego kraju, wspierając jednocześnie dziesiątki innych państw. Na przykład, NordVPN ma łącznie 5880 serwerów, a ExpressVPN posiada ich tysiące, rozmieszczonych w ponad 105 krajach.
Uruchomienie firmy VPN nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Trzeba wdrożyć i zarządzać serwerami fizycznymi w wielu krajach, lub opłacać usługi zewnętrzne. Przepustowość i stabilność to kolejne istotne aspekty, które wymagają wydajnych serwerów, których koszt może przekroczyć 200 USD miesięcznie za sztukę.
Biorąc pod uwagę tak wysokie koszty, bezpłatne VPN-y nie są w stanie utrzymać się jedynie z datków lub standardowych metod monetyzacji. Różnica między wydatkami a przychodami jest tak ogromna, że darmowe VPN-y nigdy nie będą mogły zaoferować jakości usług porównywalnej z płatnymi VPN-ami. Nawet przeciętne usługi wymagają dodatkowych, niekiedy nielegalnych, sposobów zarobku.
Ciemna strona darmowych VPN-ów
Darmowe VPN-y mają tyle wad, że ciężko je porównywać z płatnymi, ponieważ jedyną ich przewagą jest cena. Zanim przejdziemy do analizy przypadków, w których darmowe VPN-y mogą być użyteczne, warto poznać ich mankamenty.
Poniżej przedstawiam kilka zauważalnych wad bezpłatnych sieci VPN, które warto wziąć pod uwagę przed podjęciem decyzji o ich użyciu.
Niższa prędkość
Aby minimalizować koszty, darmowe VPN-y korzystają z mniejszej liczby serwerów, co skutkuje ich przeciążeniem i osiąganiem limitów przepustowości. Niektóre z nich korzystają nawet z serwerów współdzielonych. Mimo że wszystkie VPN-y spowalniają internet, bezpłatne sieci VPN mają na niego znacznie większy wpływ.
Ograniczenia danych i serwerów
Niezależnie od tego, czy korzystasz z całkowicie darmowego VPN-u, czy bezpłatnej wersji usługi premium, napotkasz ograniczenia. Będziesz mieć dostęp jedynie do kilku serwerów, często zlokalizowanych w najpopularniejszych krajach, a darmowe VPN-y zazwyczaj nakładają limity danych, aby oszczędzać przepustowość lub zachęcać do zakupu wersji płatnej.
Reklamy
Niektóre bezpłatne usługi VPN zarabiają na reklamach. Po aktywowaniu VPN zaczną wyświetlać się wyskakujące reklamy, a nawet otwierane będą nowe karty w przeglądarce z reklamami. Może to być bardzo irytujące, a wiele z tych sieci VPN wykazuje agresywną politykę reklamową.
Gromadzenie i sprzedaż danych osobowych
Dane użytkowników są niezwykle cenne, szczególnie dla celów reklamowych. Niektóre darmowe VPN-y mogą gromadzić Twoje dane, by wykorzystywać je we własnym zakresie lub sprzedawać je firmom trzecim. Bezpłatne VPN-y mogą to robić, nawet jeśli ich polityka prywatności nie zawiera informacji o logowaniu. Często takie praktyki wychodzą na jaw przy okazji wycieków danych, takich jak wyciek danych UFO VPN.
Brak zaawansowanych funkcji
Większość darmowych sieci VPN oferuje jedynie opcję wyboru serwera oraz włączania i wyłączania VPN-u. Brakuje im zaawansowanych funkcji, takich jak dzielone tunelowanie, a nawet podstawowych, jak wyłącznik awaryjny. To sprawia, że nadają się one jedynie do podstawowych zastosowań, a nie jako niezawodne narzędzie bezpieczeństwa.
Niestabilna praca
Przeciążone serwery mogą prowadzić do awarii i rozłączeń, co stanowi poważny problem, jeśli korzystasz z VPN-u, by ukryć swoją lokalizację. Rozłączenie VPN-u może ujawnić Twój prawdziwy adres IP. Dodatkowo, brak wyłącznika awaryjnego w darmowych VPN-ach nie chroni użytkownika w takich sytuacjach.
Częste rozłączenia mogą być denerwujące, zwłaszcza jeśli używasz VPN-u podczas grania.
Potencjalne złośliwe oprogramowanie
Popyt na VPN jest duży, a liczba dobrych, darmowych opcji jest ograniczona. To idealna sytuacja dla hakerów, którzy mogą składać fałszywe obietnice i infekować urządzenia użytkowników złośliwym oprogramowaniem.
Aplikacja, która wydaje się być nieszkodliwym VPN-em, może w rzeczywistości zainfekować Twoje urządzenie niebezpiecznym złośliwym oprogramowaniem. Niektóre bezpłatne sieci VPN oferują nawet usługę VPN wraz z ukrytym złośliwym kodem, który kradnie informacje lub wydobywa kryptowaluty.
Brak wsparcia klienta
Bezpłatne usługi VPN nie posiadają zespołu wsparcia klienta, który rozwiązywałby problemy techniczne. Często nie odpowiadają one nawet na pytania dotyczące usługi. Może nie jest to aż tak istotne, biorąc pod uwagę, że darmowe VPN-y oferują dość podstawowe usługi, warto jednak o tym wspomnieć, ponieważ płatne VPN-y zazwyczaj posiadają dobrze działające wsparcie.
Praktyczne zastosowanie darmowych VPN-ów
Analizując wszystkie wady darmowych VPN-ów, można dojść do wniosku, że korzystanie z nich nie ma sensu. Takie wnioski wynikają jednak z faktu, że patrzymy na wszystkie negatywne aspekty i zakładamy, że nie istnieją godne zaufania darmowe sieci VPN.
Choć prawdą jest, że darmowe VPN-y posiadają wymienione wady, nie oznacza to, że będą one występować wszystkie jednocześnie. Przykładowo, darmowy VPN może śledzić i przechowywać Twoje dane, ale nie musi Cię jednocześnie bombardować reklamami. Co więcej, niektóre darmowe sieci VPN, choć mają ograniczoną liczbę serwerów, oferują stabilne połączenie, jak np. VPN w przeglądarce Opera.
Dobrze dobrany darmowy VPN, dostosowany do potrzeb użytkownika, może mieć wiele zastosowań. Poniżej wymienię kilka sytuacji, w których darmowy VPN jest w pełni wystarczający i nie ma potrzeby korzystania z płatnej wersji.
#1. Ukrycie tożsamości
Załóżmy, że darmowy VPN może potajemnie śledzić Twoją aktywność i ewentualnie Cię identyfikować. Dla niektórych osób problemem nie jest samo śledzenie, ale śledzenie przez konkretny podmiot.
Jeśli chcesz ukryć swoją tożsamość przed konkretną stroną internetową lub usługą online, darmowy VPN w zupełności wystarczy, by zaszyfrować Twój ruch. Niektórzy użytkownicy mogą być skłonni zgodzić się na śledzenie przez firmę VPN, jeśli ochroni ich to przed konkretnymi podmiotami, których chcą uniknąć.
W porównaniu z rozległą historią śledzenia Google, taki kompromis może wydawać się dla niektórych mniej uciążliwy.
#2. Jednorazowe przypadki użycia
Nie każdy potrzebuje VPN-u na co dzień. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy jest on niezbędny. Na przykład, czasami mam problemy z aktualizacjami gier, ponieważ niektórzy twórcy ograniczają ruch w dni premier nowych patchy. W takich sytuacjach używam darmowego VPN-u, by załatać grę, a następnie go odinstalowuję.
Płacenie za VPN w sytuacji, kiedy potrzebujemy go tylko okazjonalnie, np. do odblokowania strony internetowej, byłoby marnotrawstwem.
#3. Unikanie dławienia przepustowości
Mimo że VPN-y mogą spowalniać internet, ograniczanie prędkości przez dostawcę usług internetowych lub źródło pobierania może być o wiele bardziej uciążliwe. Niektóre gry online zarządzają ruchem, nadając priorytet lokalizacji, aby zmniejszyć obciążenie serwerów. Wiele takich problemów można rozwiązać, korzystając z darmowego VPN-u, który oferuje odpowiednią prędkość.
Ponieważ VPN może ukryć Twój ruch i lokalizację, może zapobiec ograniczeniom przepustowości w zależności od lokalizacji lub treści. W przypadku pobierania i streamingu w przeglądarce Opera wbudowany VPN działa bez zarzutu. Jeśli chodzi o VPN obejmujący cały system operacyjny, polecam Urban VPN w darmowej wersji, jeśli nie chcesz darmowej sieci P2P.
#4. Dostęp do treści z ograniczeniami regionalnymi
Dostęp do treści z ograniczeniami geograficznymi to prawdopodobnie najczęstsze zastosowanie darmowych VPN-ów. Jeśli korzystasz z wiarygodnego darmowego VPN-u, który nie infekuje Twojego urządzenia złośliwym oprogramowaniem i nie wyświetla natrętnych reklam, to bez problemu odblokujesz strony internetowe czy platformy streamingowe.
VPN-y, o których wspomniałem wcześniej, w zupełności wystarczą do tego celu. Atlas VPN również oferuje niezłą, nielimitowaną, darmową wersję o bardzo dużej szybkości, jeśli potrzebujesz VPN-u do streamingu.
#5. Bezpieczne łączenie się z publicznym Wi-Fi
Do łączenia się z publicznym Wi-Fi niekoniecznie potrzebujesz ochrony oferowanej przez premium VPN. Większość popularnych darmowych sieci VPN (w tym wymienione wcześniej) wykorzystuje szyfrowanie AES-256, by zabezpieczyć połączenie. To wystarczy, aby uniemożliwić hakerom śledzenie Twojego ruchu w publicznej sieci Wi-Fi.
#6. Testowanie VPN-u
Nie warto podejmować decyzji o zakupie VPN-u, zanim nie sprawdzisz, jak będzie on działać w Twoim przypadku. Niestety, większość płatnych VPN-ów wymaga podania danych karty, nawet w przypadku darmowego okresu próbnego. Darmowy VPN może pomóc Ci przetestować usługę i sprawdzić, czy spełnia Twoje oczekiwania.
Przykładowo, jeśli zależy Ci na zmniejszeniu pingu w grach, darmowy VPN pozwoli Ci zweryfikować, czy przyniesie to oczekiwany efekt.
Darmowe VPN: używać czy nie używać?
O ile korzystasz z wiarygodnej, bezpłatnej usługi VPN, może mieć ona wiele zastosowań. Złośliwe oprogramowanie i wyświetlanie natrętnych reklam to raczej rzadkie sposoby zarabiania przez dostawców VPN. Istnieje wiele darmowych sieci VPN, które nie muszą uciekać się do tak ekstremalnych środków, aby utrzymać się na rynku. Do podstawowych funkcji, takich jak ukrywanie adresu IP i zabezpieczenie połączenia, darmowy VPN jest w pełni wystarczający.
Jednakże, jeśli bezpieczeństwo i anonimowość są dla Ciebie priorytetem – np. w środowisku korporacyjnym – płatny VPN jest koniecznością. Posiadają one nie tylko zaawansowane funkcje bezpieczeństwa, ale obecnie wiele z nich korzysta z serwerów opartych na pamięci RAM, na których niemożliwe jest logowanie danych, jak np. NordVPN i ExpressVPN.
newsblog.pl