Objaśnienie SCORM: Zrozumienie pakietu treści

SCORM to doskonałe rozwiązanie, które usprawnia proces e-learningu. Ułatwia płynne przesyłanie treści do różnych platform LMS oraz umożliwia zarządzanie materiałami pochodzącymi z rozmaitych źródeł.

Niezależnie od lokalizacji, zarówno Ty, jak i Twoi podopieczni, macie możliwość korzystania z udostępnionych materiałów edukacyjnych.

Co jednak w sytuacji, gdy nie korzystasz ze standardu SCORM?

W takim przypadku konieczne może być poświęcenie znacznych nakładów czasu i środków finansowych na modyfikację zawartości, zmianę jej ustawień lub przebudowę, aby dostosować ją do innych systemów oraz potrzeb użytkowników.

Jednakże, jeśli Twój system zarządzania nauką (LMS) i treści są zgodne z wymogami SCORM, możesz uniknąć tych trudności.

W niniejszym artykule przybliżę zagadnienie SCORM, wyjaśnię, czym jest ten standard i jakie korzyści niesie jego stosowanie.

Czym jest SCORM?

Shared Content Object Reference Model (SCORM), czyli Model Referencyjny Współdzielonych Obiektów Treści, to zbiór specyfikacji i technicznych standardów, które odnoszą się do e-learningu i technologii edukacyjnych opartych na Internecie. Został opracowany i jest utrzymywany przez Advanced Distributed Learning Initiative (ADL) w celu unifikacji e-learningu i zapewnienia jego dostępności.

SCORM dostarcza modele danych i sposoby komunikacji, które umożliwiają współpracę między systemami LMS a treściami e-learningowymi. Dodatkowo stanowi wytyczne dla programistów w zakresie tworzenia kodu, który bezproblemowo współdziała z różnymi platformami e-learningowymi.

Dla przykładu, mając plik PDF, nie musisz martwić się, czy będzie on prawidłowo wyświetlany w każdym czytniku. Standardowy dokument PDF zostanie otwarty zarówno w programie Adobe Acrobat Reader, jak i WPS Office, czy innych aplikacjach tego typu. Dzieje się tak dlatego, że wszystkie pliki PDF tworzone są w oparciu o te same normy. Nie ma więc konieczności tworzenia odrębnych plików PDF dla każdego czytnika.

SCORM pełni podobną rolę. Dba o to, aby wszystkie systemy LMS i treści e-learningowe mogły ze sobą bezproblemowo współpracować, podobnie jak standard PDF gwarantuje poprawność otwierania plików PDF we wszystkich czytnikach. Jeśli korzystasz z systemu LMS kompatybilnego ze SCORM, będzie on w stanie odtworzyć każdą treść, która również jest zgodna ze standardem. Analogicznie, wszelkie materiały zgodne ze SCORM będą odtwarzane na dowolnej platformie LMS, która również spełnia te standardy.

To prowadzi nas do zrozumienia następujących podstawowych pojęć:

Zgodność ze standardami SCORM: Jeżeli system LMS jest zgodny ze standardami SCORM, może on bezproblemowo odczytywać i udostępniać materiały zawarte w pakiecie SCORM. Co istotne, zgodność ze SCORM może przybierać różne poziomy. Niektóre platformy LMS, które deklarują zgodność ze standardem SCORM, mogą jedynie odczytywać i udostępniać treści, bez możliwości śledzenia wyników, obecności czy postępów uczestników kursu.

Certyfikat SCORM: O treści kursu mówi się, że posiada certyfikat SCORM, jeśli została ona certyfikowana przez ADL.

Rodzaje SCORM

Od 1999 roku opublikowano różne wersje SCORM. Aby dokonać właściwego wyboru, należy przeanalizować swoje potrzeby w zakresie treści oraz określić rodzaj materiałów, które będą obsługiwane przez wybrany system LMS.

Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym wariantom SCORM.

SCORM 1.1: Pierwsza wersja SCORM udowodniła, że koncepcja SCORM jest możliwa do wdrożenia. Jednakże, aby mogła być szerzej wykorzystywana, wymagała dalszego ulepszenia.

SCORM 1.2: Ta wersja jest szeroko stosowana nawet w czasach obecnych. Rozwiązała wiele problemów występujących w poprzedniej odsłonie. Wiodące systemy LMS obsługują SCORM 1.2, a twórcy treści nadal tworzą kursy szkoleniowe, które spełniają standardy tej wersji.

SCORM 2004: Wersja ta, wydana w 2004 roku, rozwiązała wiele problemów związanych z wersją SCORM 1.2, wprowadzając nowe standardy dotyczące treści i komunikacji API w środowisku uruchomieniowym.

Ponadto SCORM 2004 umożliwia udostępnianie i wykorzystywanie danych o postępach w osiąganiu różnych celów nauczania w ramach LMS. Ta wersja charakteryzuje się bardziej niezawodnym zestawem testów, co przekłada się na lepszą interoperacyjność. Daje również twórcom treści większą kontrolę nad zawartością ich kursów e-learningowych.

Pozwala na zdefiniowanie adaptacyjnego sekwencjonowania działań z wykorzystaniem obiektów treści. Twórcy materiałów dydaktycznych mogą również korzystać ze specyfikacji nawigacji, aby określić, w jaki sposób uczestnicy kursu mogą poruszać się po treściach.

Z biegiem lat SCORM 2004 był aktualizowany w celu wyeliminowania problemów z poprzednich wersji i wprowadzenia nowych funkcji. Po wydaniu pierwszej i drugiej edycji SCORM w 2004 roku, kolejne wersje – trzecia i czwarta – oferowały jeszcze więcej funkcjonalności.

SCORM 2004 3rd Edition: wydana w 2005 roku, doprecyzowała różne aspekty zgodności i interakcje między środowiskiem wykonawczym a obiektami treści w kontekście sekwencjonowania. Wprowadzone zostały nowe wymogi zgodności, aby podnieść poziom interoperacyjności.

SCORM 2004 4th Edition: została opublikowana w 2009 roku i wprowadziła bardziej rygorystyczne standardy w zakresie interoperacyjności oraz elastyczność w kwestii trwałości danych.

Jak działa SCORM?

Aby lepiej zrozumieć, jak funkcjonuje SCORM, przeanalizujmy jego dwa podstawowe składniki:

Shareable Content Object (SCO): SCORM opiera się na tworzeniu materiałów e-learningowych, które można w prosty sposób „udostępniać” w dowolnym systemie. Definiuje sposób tworzenia zunifikowanych obiektów, które mogą być wielokrotnie wykorzystywane w różnorodnych kontekstach i systemach.

Model referencyjny (RM): SCORM nie jest standardem w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz modelem, który odwołuje się do istniejących już w branży standardów, mogących rozwiązać określone problemy. Poprzez odniesienie do istniejących standardów, model ten wskazuje twórcom, jak z nich korzystać, czyniąc je łatwo dostępnymi.

Niezależnie od tego, która wersja SCORM jest używana, wszystkie działają w oparciu o te dwie zasady:

Pakowanie treści

Opakowanie treści, określane również jako model agregacji treści (CAM), definiuje sposób, w jaki dany element treści jest dostarczany.

Wszystkie materiały e-learningowe składające się na dany kurs są grupowane w pakiet SCORM, który zawiera wszystkie dane niezbędne dla LMS do uruchomienia i zaimportowania treści. Określone są w nim takie informacje, jak nazwa pliku oraz elementy, które mają zostać uruchomione.

Plik w pakiecie SCORM nosi nazwę „imsmanifest” i zawiera informacje o tym, jak uruchomić treść w systemie LMS. W istocie jest to plik XML prezentujący hierarchiczną strukturę treści, zarówno z perspektywy fizycznej struktury systemu, jak i z punktu widzenia osoby uczącej się.

Komunikacja w czasie rzeczywistym

Komunikacja w czasie rzeczywistym to zasadniczo wymiana danych, która definiuje, w jaki sposób dany element treści oddziałuje z systemem LMS podczas jego odtwarzania. Jest to dwukierunkowy proces komunikacji, w ramach którego wymieniane są dane pomiędzy platformą LMS a treścią kursu zgodnego ze standardem SCORM.

Ponadto, proces ten obejmuje również śledzenie i dostarczanie treści. Zasadniczo, komunikacja w czasie rzeczywistym obejmuje dwa główne elementy:

• Fragment treści musi zostać „odnaleziony” przez system LMS.
• Gdy to nastąpi, treść musi komunikować się z LMS za pomocą różnych poleceń „pobierz” i „ustaw” wraz z powiązanym słownictwem.

W ten sposób można uzyskać dostęp do takich informacji, jak imię i nazwisko ucznia, jego wynik oraz informację o tym, czy zaliczył, czy nie zaliczył kurs.

Przykład: Kurs zgodny ze standardem SCORM można dostosować tak, aby pobierał imię i nazwisko uczestnika z systemu LMS. Inny przykład to sytuacja, w której platforma LMS musi otrzymywać informację o statusie zaliczenia lub niezaliczenia kursu przez ucznia lub jego końcowy wynik, aby odzwierciedlić jego postępy i status w kursie.

Kto i dlaczego korzysta z SCORM?

SCORM jest wartościowym narzędziem dla osób uczących się online, zarówno w ramach nauki na odległość, jak i szkoleń komputerowych. Umożliwia twórcom tworzenie treści, które po zorganizowaniu mogą być używane w różnych systemach i kontekstach bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek zmian.

Działa na zasadzie „plug-and-play”, co jest bardzo przydatne zarówno w ramach jednej organizacji, jak i w relacjach między organizacjami. Pozwala na szybkie dotarcie do większej liczby odbiorców, bez konieczności inwestowania czasu i pieniędzy w dostosowywanie materiałów do różnych systemów. To właśnie dlatego organizacje różnej wielkości i charakteru zaczęły stosować SCORM w celu dostarczania e-learningu lub szkoleń online studentom, którzy chcą zdobyć nowe umiejętności, oraz pracownikom w ramach szkoleń i podnoszenia kwalifikacji.

Przeanalizujmy niektóre z licznych zalet SCORM, aby zrozumieć, dlaczego jego stosowanie jest tak korzystne.

Interoperacyjność

Jeśli tworzysz materiały e-learningowe, Twój klient może poprosić o zintegrowanie ich z jego systemem LMS. Podobnie, klienci dostarczający platformy LMS chcą mieć możliwość importowania istotnych treści z wielu źródeł. Jeśli nie korzystasz ze standardu SCORM, proces integracji z zewnętrznymi dostawcami może być kosztowny i czasochłonny.

SCORM rozwiązuje ten problem, umożliwiając bezproblemową integrację treści z systemami LMS. Dzięki zgodności ze standardem SCORM, Twoje materiały będą mogły być odtwarzane na dowolnej platformie LMS, w dowolnym miejscu. Pozwala to na szybsze wprowadzanie produktów e-learningowych na rynek oraz realizację wyznaczonych celów. W konsekwencji, sprzyja to zwiększeniu produktywności i efektywności Twojej organizacji.

Możliwość ponownego wykorzystania

SCORM umożliwia ponowne wykorzystanie fragmentu treści w różnych systemach i scenariuszach. Jest to bardzo korzystne dla twórców treści, ponieważ nie muszą oni tworzyć odrębnych wersji materiałów dla różnych systemów lub kontekstów, co pozwala oszczędzić czas, wysiłek i pieniądze. Zamiast tego jeden element treści będzie odtwarzany w różnych systemach, niezależnie od tego, gdzie znajduje się użytkownik i z jakiej platformy LMS korzysta.

Dostępność

Dostępność jest kolejnym celem, jaki przyświecał tworzeniu SCORM. Kursy zgodne ze standardem SCORM są pakowane w taki sposób, aby można było je bezproblemowo przenosić między różnymi systemami. Możesz dostarczyć kurs zgodny ze standardem SCORM z dowolnego miejsca, bez konieczności dokonywania skomplikowanych instalacji lub zmian konfiguracji. SCORM dostarcza technicznych wytycznych, które ułatwiają katalogowanie i odkrywanie zdalnej zawartości.

Dostarczając treści do większości systemów LMS, umożliwiasz dostęp do swoich materiałów szerszemu gronu odbiorców, którzy mogą z łatwością korzystać z nich za pośrednictwem dowolnej platformy LMS i z dowolnej lokalizacji. Dzięki temu użytkownicy nie będą mieli poczucia, że są pomijani, ale odniosą wrażenie, że zależy Ci na zaspokojeniu ich potrzeb.

Zdolność adaptacji

SCORM zapewnia możliwość dostosowania, pozwalając twórcom treści na tworzenie unikalnych kursów poprzez ręczne łączenie i dopasowywanie obiektów SCO. Dodatkowo umożliwia formułowanie reguł sekwencjonowania, co pozwala dostosować treści w miarę postępów ucznia, w oparciu o jego wiedzę i zaangażowanie. W ten sposób możesz dostosować kursy do potrzeb organizacji i indywidualnych użytkowników.

Ponadto SCORM potrafi sprawnie adaptować się do zmieniających się technologii, bez konieczności dokonywania kosztownych nagrań, przeprojektowań lub zmian konfiguracji.

Przystępność

SCORM może pomóc w obniżeniu kosztów integracji. W przypadku braku zgodności ze standardem SCORM, konieczne byłoby tworzenie odrębnych wersji materiałów dla różnych platform LMS oraz dystrybuowanie ich wśród użytkowników, którzy mogą korzystać z różnych LMS. W rezultacie, za każdym razem trzeba byłoby analizować, jakie treści najlepiej zaspokoją potrzeby poszczególnych LMS i ich użytkowników.

Wiązałoby się to z koniecznością dokonywania zmian i dostosowań do rozmaitych potrzeb. Jest to kosztowne i czasochłonne. A jak wiadomo, czas to pieniądz.

Wykorzystanie SCORM pozwoli Ci uniknąć tego rodzaju wydatków. Możesz zintegrować swoje treści z dowolnym LMS i dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Zwiększy to sprzedaż i popularność kursu oraz poprawi zwrot z inwestycji (ROI).

Kiedy korzystać z SCORM (a kiedy nie)?

Zgodność ze SCORM jest korzystna w sytuacjach, gdy:

• Budujesz obszerną bibliotekę materiałów e-learningowych.
• Planujesz integrację z wieloma dostawcami.
• Wykorzystujesz system LMS do zarządzania i dostarczania treści e-learningowych.
• Tworzysz kursy e-learningowe, które umożliwiają śledzenie wyników i postępów uczniów.
• Projektujesz materiały e-learningowe, które mają być wielokrotnie wykorzystywane w różnych scenariuszach.

SCORM może nie być odpowiednim rozwiązaniem, gdy:

• Projektujesz prostą i statyczną stronę internetową z odnośnikami.
• Opracowujesz nietradycyjny kurs e-learningowy, na przykład zaawansowane gry, symulacje itp.
• Korzystasz wyłącznie z jednego systemu wewnętrznego i nie planujesz tego zmieniać.
• Chcesz opublikować proste, łatwo dostępne treści referencyjne.

Jak tworzyć pakiety SCORM?

Jeśli chcesz utworzyć pakiet SCORM od podstaw, bez użycia specjalistycznego narzędzia, wykonaj następujące kroki:

Zbierz dane

Pierwszą czynnością podczas tworzenia pakietu SCORM jest zebranie wszystkich danych niezbędnych do realizacji kursu.

Ponieważ kurs tworzony jest z myślą o studentach, musi on odpowiadać na ich pytania i wspierać ich w procesie nauki. W związku z tym, poświęć czas na zgromadzenie wszystkich materiałów, w tym tekstów, filmów, nagrań audio, obrazów itp., niezbędnych do realizacji kursu.

Możesz rozpocząć od zaplanowania struktury kursu, przedstawiając jego treść na kartce papieru lub w edytorze tekstu. Po przeanalizowaniu i zgromadzeniu danych, uporządkuj je w logiczną całość. Treść kursu musi być tak zorganizowana, aby umożliwić słuchaczom łatwe zrozumienie i poruszanie się po materiałach.

Twórz strony HTML

Wszystkie stworzone przez Ciebie treści muszą zostać przesłane do systemu LMS i wyświetlone w przeglądarce internetowej, aby Twoi podopieczni mieli do nich łatwy dostęp.

Zatem, zanim Twój kurs stanie się pakietem SCORM, musisz zorganizować go w postaci stron HTML, podobnie jak w przypadku stron internetowych. Ponadto, połącz wszystkie swoje multimedia i tekst na stronach HTML, aby umożliwić ich odtwarzanie na platformie.

Wykonanie tego kroku może okazać się trudne, jeśli nie masz doświadczenia w pracy z HTML. W takim przypadku możesz skorzystać z dedykowanego narzędzia do tworzenia treści SCORM.

Jednakże, jeśli wiesz, jak utworzyć wersję HTML swoich materiałów, możesz zrobić to ręcznie. W tym celu:

• Stwórz swój kurs i uporządkuj go w Dokumentach Google.
• Wybierz opcję Plik > Pobierz > Strona internetowa (.html, skompresowany).

W ten sposób pobierzesz wersję HTML swojej treści.

Gdy wersja HTML będzie działać w przeglądarce, możesz przejść do zarządzania jej zgodnością z SCORM.

Dodaj pliki SCORM

W tym kroku należy utworzyć szereg plików tekstowych, które opisują Twoje treści w oparciu o terminologię SCORM i dodać je do pliku ZIP zawierającego treść HTML.

Dzięki temu system LMS zgodny ze standardem SCORM będzie mógł łatwo przetworzyć kurs i rejestrować statystyki dotyczące nauki, gdy zostanie on udostępniony uczestnikom.

Oto jeden ze sposobów, jak można to zrobić:

• Możesz odwiedzić stronę scorm.com, aby pobrać przykładowy pakiet SCORM.
• Przeanalizuj strukturę plików oraz sposób przechowywania treści HTML i plików SCORM opisujących zawartość.
• Skopiuj pięć plików do swojego folderu zawierającego kurs HTML: adlcp_rootv1p2.xsd, ims_xml.xsd, imscp_rootv1p1p2.xsd, imsmanifest.xml, imsmd_rootv1p2p1.xsd.
• Otwórz plik imsmanifest.xml za pomocą edytora tekstu, aby dokładnie go przeanalizować. Plik ten zawiera istotne informacje, takie jak tytuł kursu, określa wersję SCORM oraz zawiera listę zasobów zawartych w pliku HTML.
• Edytuj tekst tytułu oraz linki do treści kursu. Pierwszym zasobem na liście powinien być podstawowy plik HTML, który łączy wszystkie pozostałe zasoby zawarte w Twoim kursie.

Spakuj swoje materiały

Po edycji pliku imsmanifest możesz dodać pliki SCORM i HTML do pliku ZIP, aby spakować całość. Następnie prześlij tak utworzony plik ZIP na platformę, na której chcesz wyświetlić swój kurs i sprawdź, czy jest poprawnie przetwarzany.

Jeśli jednak chcesz uniknąć wszystkich tych technicznych aspektów, możesz wykorzystać narzędzie do tworzenia treści, o którym wspomniałem wcześniej. Jest to również lepsze rozwiązanie, jeśli zamierzasz tworzyć wiele kursów SCORM zawierających dużą liczbę plików multimedialnych, takich jak filmy wideo czy nagrania audio. Narzędzia do tworzenia, takie jak Adobe Captivate, iSpring Suite, Camtasia itp., mogą pomóc Ci w konwersji kursów do plików HTML zgodnych ze standardem SCORM, które można bezpośrednio dodać do platformy LMS.

Jak odtworzyć i przetestować pakiet SCORM?

Odtwarzanie danego pakietu SCORM jest możliwe bezpośrednio z poziomu przeglądarki internetowej na komputerze. Wystarczy rozpakować plik ZIP i go uruchomić. Jeśli korzystasz z LMS, możesz przesłać do niego pakiet SCORM. Następnie uruchom kurs, klikając go.

Zaleca się przetestowanie pakietu SCORM przed bezpośrednim przesłaniem go do LMS lub udostępnieniem klientowi. Może się bowiem zdarzyć, że w kursie wystąpią błędy, które będą wymagały naprawy. Możesz przetestować swój pakiet SCORM, korzystając z platformy takiej jak SCORM Cloud.

Aby przetestować pakiet SCORM, możesz zarejestrować się na bezpłatną wersję próbną. Możesz przesłać pakiet i go uruchomić. Przejdź przez kurs tak, jakbyś był słuchaczem i sprawdź, jak wszystko funkcjonuje.

Podsumowanie

SCORM to wartościowe narzędzie dla twórców treści. Pomaga im w tworzeniu kursów i udostępnianiu ich szerokiemu gronu odbiorców.

Zatem, jeśli jesteś twórcą treści, korzystaj z systemów LMS i treści zgodnych ze standardem SCORM, aby wspierać studentów w procesie nauki i zdobywania nowych umiejętności, jednocześnie zwiększając zyski.