Subtelna, lecz intrygująca zmiana w dynamice rotacji Ziemi stanowi unikalne wyzwanie dla globalnego systemu mierzenia czasu. Wbrew długoterminowym trendom, prędkość obrotowa planety ostatnio wzrosła, prowadząc do nieznacznie krótszych dni i skłaniając naukowców do ponownej oceny fundamentalnych modeli geofizycznych.
- Ziemia niespodziewanie przyspieszyła swoją rotację, skracając dni.
- Dzień 5 lipca 2024 roku był najkrótszym w historii, trwając 1,66 milisekundy mniej niż standardowe 24 godziny.
- Historycznie dni ulegały wydłużeniu, głównie z powodu oddziaływania grawitacyjnego Księżyca; obecne przyspieszenie jest anomalią.
- Główną hipotezą wyjaśniającą przyspieszenie są wewnętrzne procesy geofizyczne, w tym spowolnienie zewnętrznego jądra Ziemi.
- Trwałe przyspieszenie rotacji Ziemi może wymusić wprowadzenie „ujemnej sekundy przestępnej” już w 2029 roku.
Fenomen skracającego się dnia
To przyspieszenie doprowadziło do zaobserwowania jednych z najkrótszych dób słonecznych w historii. Na przykład, 5 lipca 2024 roku odnotowano najkrótszy dzień, który zakończył swój obrót o 1,66 milisekundy szybciej niż standardowe 24 godziny. Prognozy wskazują na podobną krótkotrwałość, z przewidywanym dniem 5 sierpnia 2025 roku, który ma być krótszy o 1,25 milisekundy od standardowych 86 400 sekund. Choć niezauważalny w codziennym ludzkim doświadczeniu, trend ten stanowi znaczące odejście od historycznych obserwacji.
Definiowanie czasu ziemskiego
Zrozumienie tego zjawiska wymaga rozróżnienia między różnymi definicjami „dnia”. Doba syderyczna, reprezentująca jeden pełny obrót Ziemi o 360 stopni względem odległych gwiazd, trwa około 23 godzin, 56 minut i 4,1 sekundy. Z kolei dobrze nam znana 24-godzinna doba słoneczna mierzona jest od południa do południa, na podstawie pozornej pozycji Słońca, i wynosi łącznie 86 400 sekund. To właśnie ta doba słoneczna doświadcza nieoczekiwanego skrócenia.
Kontekst historyczny i przyczyny zjawiska
Historycznie, doba słoneczna Ziemi stopniowo wydłużała się. Ten efekt spowalniający przypisywany jest głównie oddziaływaniom grawitacyjnym Księżyca, które tworzą tarcie pływowe. W miarę jak Księżyc powoli oddala się od Ziemi, energia rotacyjna jest przekazywana, co w konsekwencji spowalnia obrót Ziemi w skali geologicznej. Paradoksalnie, precyzyjna mechanika orbitalna Księżyca również przyczynia się do krótkoterminowych fluktuacji. Specyficzne wahania w położeniu Księżyca, zwłaszcza jego deklinacja względem równika Ziemi, mogą wpływać na siły pływowe, które subtelnie zmieniają tempo rotacji planety, prowadząc do krótkich okresów przyspieszonego obrotu obserwowanych w określonych datach.
Podczas gdy dynamika Księżyca wyjaśnia drobne oscylacje, ostatnie ogólne przyspieszenie rotacji Ziemi pozostaje aktywnym obszarem badań naukowych. Chociaż wysuwano sugestie dotyczące globalnego ocieplenia, wiodące teorie skłaniają się ku wewnętrznym procesom geofizycznym. Dominująca hipoteza sugeruje, że spowolnienie płynnego jądra zewnętrznego Ziemi mogłoby spowodować, że stały płaszcz i skorupa skompensowałyby to, obracając się szybciej.
Implikacje dla globalnego mierzenia czasu
Gdyby ten trend przyspieszenia się utrzymał, społeczność naukowa może stanąć przed bezprecedensową decyzją o wprowadzeniu ujemnej sekundy przestępnej już w 2029 roku. Ten środek, mający na celu ponowne zsynchronizowanie Uniwersalnego Czasu Koordynowanego (UTC) z czasem astronomicznym, stanowiłby znaczącą korekcję protokołów globalnego mierzenia czasu, wpływając na systemy zależne od precyzyjnej synchronizacji czasowej.
newsblog.pl
Maciej – redaktor, pasjonat technologii i samozwańczy pogromca błędów w systemie Windows. Zna Linuxa lepiej niż własną lodówkę, a kawa to jego główne źródło zasilania. Pisze, testuje, naprawia – i czasem nawet wyłącza i włącza ponownie. W wolnych chwilach udaje, że odpoczywa, ale i tak kończy z laptopem na kolanach.