W 1992 roku, kiedy to Nintendo Super NES oraz Sega Genesis dominowały w świecie gier wideo, firma Gravis wprowadziła GamePad, który zrewolucjonizował sterowanie na komputerach PC, wprowadzając do nich styl kontrolerów konsolowych. Produkt ten cieszył się dużym zainteresowaniem, otwierając nowe możliwości w zakresie rozgrywki na komputerach. Przyjrzyjmy się, co sprawiło, że ten kontroler stał się tak ważnym elementem w historii gier.
Czemu PC GamePad był wyjątkowy
Choć Nintendo zyskiwało na popularności w USA już od 1988 roku, kiedy to zadebiutował NES, to dopiero kilka lat później na rynku pojawił się pierwszy gamepad w stylu konsoli, który można było podłączyć do komputerów kompatybilnych z IBM. Firma Advanced Gravis Computer Technology z Kolumbii Brytyjskiej, wcześniej znana z produkcji joysticków, wprowadziła na rynek Gravis PC GamePad z czterema przyciskami.
W chwili, gdy GamePad trafił do sprzedaży, wśród najpopularniejszych gatunków gier na PC dominowały RPG, gry przygodowe, symulatory lotu oraz strategie, które w pełni wykorzystywały możliwości tej platformy. Komputery PC dysponowały dużą ilością pamięci RAM, rozbudowanym dyskiem twardym oraz standardowymi urządzeniami wejściowymi, takimi jak klawiatura i mysz, co stwarzało idealne warunki dla nowych typów gier.
Wówczas komputery nie dysponowały zaawansowanym sprzętem graficznym, zdolnym do płynnego renderowania gier w stylu Super Mario Bros. W świecie gier shareware, które były rozpowszechniane za pośrednictwem BBS, pojawiły się gry akcji z elementami konsolowymi. Przykład stanowił Captain Comic, który w 1988 roku zdobył popularność i stał się hitem w undergroundzie.
Dwie klasyki shareware: Captain Comic (po lewej) oraz Commander Keen (po prawej).
Wydawca oprogramowania shareware Apogee Software, po sukcesie Captain Comic, wprowadził na rynek również takie tytuły jak Commander Keen (1990) oraz Duke Nukem (1991). Oba tytuły korzystały z zaawansowanych technik kodowania EGA, które umożliwiały płynne przewijanie, opracowane przez Johna Carmacka. Te nowinki techniczne pozwoliły komputerom PC dorównać w zakresie przewijania grom w stylu NES.
W miarę upowszechnienia się kart graficznych VGA oraz wzrostu prędkości procesorów, gry na PC zaczęły stawać się bardziej akcyjne. Nastąpił czas na wprowadzenie kontrolera PC z cyfrowym sterowaniem kierunkowym.
Wtedy to PC GamePad zdobył rynek, stając się de facto standardem dla gier na PC w stylu konsolowym.
Ilustracja 15-pinowego portu joysticka z podręcznika IBM Game Control Adapter.
Przed wprowadzeniem GamePada, gracze korzystali z joysticków, aby grać na swoich komputerach. Standardowy 15-pinowy port gier PC był opcjonalnym dodatkiem, który początkowo wymagał karty rozszerzeń, a później znalazł zastosowanie w kartach dźwiękowych. Został zaprojektowany do obsługi analogowych joysticków, a nie cyfrowych kontrolerów, które były powszechne w tamtych czasach.
Aby dostarczyć cyfrowe sterowanie w stylu konsolowym, Gravis musiał dokonać inżynieryjnego skoku, który był wówczas nowatorski, ale nie nadzwyczaj skomplikowany. Dzięki temu firma zyskała produkt, który pozostawał bestsellerem aż do końca lat 90.
Unikanie patentowych pułapek
Oprócz innowacji technologicznych, kolejny powód, dla którego wprowadzenie gamepada PC zajęło tyle czasu, wiązał się z kwestiami patentowymi. W 1982 roku Nintendo wypuściło Donkey Kong Game and Watch, który jako pierwszy miał krzyżową nakładkę kierunkową (D-pad).
Ten D-pad pokazał, że istnieje prosty sposób na stworzenie czterokierunkowego sterowania w małej formie. Rok później podobne rozwiązanie pojawiło się w Nintendo Famicom, japońskim prekursora NES, co ugruntowało jego pozycję jako ikony domowych gier wideo.
Nintendo posiadało patent na ten projekt, co zmusiło inne firmy do modyfikacji swoich kontrolerów, aby uniknąć naruszenia praw. Przykładem może być Sega, która wprowadziła okrągły D-pad z czterema uwypuklonymi sekcjami w kontrolerze Genesis.
Gravis w swoim PC GamePad zastosował podobne podejście, wprowadzając okrągły pad kierunkowy oraz mały plastikowy joystick, który można było przykręcić do padów kierunkowych. W praktyce jednak korzystanie z tego rozwiązania okazało się niewygodne, co można interpretować jako sposób na uniknięcie naruszenia patentów Nintendo na kontrolery gier.
Cechy Gravis PC GamePad.
Gravis jednak wprowadził swoje innowacje. Jako pierwszy kontroler gier PC, PC GamePad miał cztery przyciski akcji, podczas gdy standardowy port gier IBM PC obsługiwał tylko dwa. Gry musiały być zaprogramowane specjalnie, aby wykorzystywać wszystkie cztery przyciski GamePada.
Jeśli gra nie obsługiwała czterech przycisków, można było przełączyć na dolnej krawędzi pada, co powodowało, że dodatkowe przyciski działały jako turbo wersje dwóch podstawowych.
Dodatkowo, GamePad miał drugi przełącznik, który umożliwiał leworęczne korzystanie z kontrolera. Po jego włączeniu można było obrócić urządzenie o 180 stopni i używać pada kierunkowego prawą ręką, a przyciskami lewą.
Pomimo że GamePad przypominał Super Famicom, był zaprojektowany z myślą o ergonomii. Jego asymetryczna konstrukcja, choć nie była niewygodna, mogła być bardziej dostosowana do potrzeb użytkowników.
Wkładki przycisków, wybrane zapewne z uwagi na problemy patentowe, były trudniejsze do naciśnięcia.
Choć GamePad nie był pozbawiony wad, w tamtych czasach skutecznie spełniał swoją rolę.
Gry
Czy zastanawiałeś się, w jakie gry grali użytkownicy Gravis PC GamePad? Jak wcześniej wspomniano, GamePad najlepiej sprawdzał się w tytułach shareware opartych na akcjach, takich jak Commander Keen. Szybko jednak okazało się, że kontroler był przydatny także w innych gatunkach gier akcji na PC, w tym w pionierskich strzelankach FPS, takich jak Wolfenstein 3D i Doom.
Z czasem coraz więcej gier na PC zaczęło natywnie obsługiwać Gravis GamePad oraz wszystkie jego przyciski. Kontroler znalazł również zastosowanie w niektórych tytułach, takich jak popularna gra shareware od Epic Games, Jazz Jackrabbit, która zawierała reklamy GamePada w samej grze.
„Uwielbialiśmy te pady do wczesnych gier na komputery PC” – powiedział w e-mailu Tim Sweeney, dyrektor generalny Epic Games. „Dlatego promowaliśmy go, kiedy tylko mieliśmy okazję, a oni wysłali nam (i graczom) wiele darmowych egzemplarzy. Nie pamiętam, aby były w to zaangażowane pieniądze.”
Z czasem na rynku pojawiły się bardziej zaawansowane kontrolery, takie jak Gravis GamePad Pro, a następnie technologia USB, która wyeliminowała potrzebę posiadania 15-pinowego portu gier.
Jednak wielu graczy z lat 90. wciąż ma sentyment do oryginalnego GamePada na PC, mimo że nie wszyscy go doceniali wówczas.
Jak używać Gravis GamePad na nowoczesnym komputerze
Od czasów Gravis PC GamePad w grach na PC zaszły ogromne zmiany. Obecnie możemy z łatwością korzystać z kontrolerów Bluetooth z popularnych konsol, takich jak Xbox One, Nintendo Switch czy PlayStation 4 na naszych nowoczesnych komputerach. Platformy takie jak Steam umożliwiają również korzystanie z komputerów w sposób przypominający konsolowe doświadczenie.
Życzymy miłego grania!