Jak korzystać z zasady trójpodziału w fotografii

Istotne wskazówki dotyczące zdjęć na wynos

• Wykorzystaj regułę trójpodziału, aby tworzyć dynamiczne i zrównoważone kompozycje fotograficzne.
• Włącz siatkę w swoim aparacie, aby ułatwić stosowanie tej zasady.
• Pamiętaj, że w niektórych sytuacjach warto odejść od trójpodziału, by uzyskać lepszy efekt.

Reguła trójpodziału to jedna z podstawowych zasad fotografii, często stosowana przez początkujących. Polega na kadrowaniu zdjęć przy użyciu siatki dzielącej obraz na dziewięć równych części, co kieruje wzrok widza na istotny element. Zastanówmy się, na czym dokładnie polega ta reguła i kiedy warto ją stosować.

Na czym polega zasada trójpodziału?

Głównym celem zasady trójpodziału jest uzyskanie lepszej kompozycji i równowagi na zdjęciach.

Jest to jedna z najbardziej fundamentalnych zasad fotografii. Wyobraźmy sobie kadr podzielony na trzy równe części w pionie i trzy w poziomie, za pomocą dwóch linii poziomych i dwóch pionowych. Kluczowe elementy sceny powinny być umieszczone wzdłuż tych linii lub na ich przecięciach, aby nadać zdjęciom dynamiki.

Najprościej wyobrazić to sobie, jako układ „kółko i krzyżyk” nałożony na fotografię.

Zasada trójpodziału działa, ponieważ nasze oczy naturalnie przyciągane są do elementów znajdujących się poza centrum obrazu, a nie w jego środku. Cztery punkty przecięcia linii siatki stanowią najefektywniejsze, oddalone od środka miejsca przyciągające wzrok.

Ciekawostka: Termin ten po raz pierwszy pojawił się w książce Johna Thomasa Smitha „Remarks on Rural Scenery”, wydanej w 1797 roku. Istnieją również inne, istotne zasady fotograficzne, czerpiące z matematyki i psychologii.

Jak stosować zasadę trójpodziału w aparacie?

Reguła trójpodziału nie jest sztywną zasadą, której należy bezwzględnie przestrzegać. Umieszczenie głównego obiektu poza środkiem kadru nie zawsze automatycznie uczyni zdjęcie lepszym.

Można ją jednak stosować do dowolnego obiektu, co zmusza do przemyślenia kompozycji przed naciśnięciem spustu migawki. Pozwala to na ożywienie monotonnych ujęć. To również szybki sposób na zrobienie zdjęcia, gdy brakuje czasu na dokładne przemyślenie i wykadrowanie sceny.

Korzystanie z siatki w aparacie cyfrowym lub mobilnym

Prawie wszystkie aparaty, w tym urządzenia z systemem Android i iOS, oferują możliwość wyświetlenia siatki trójpodziału na ekranie lub w wizjerze. Czasem trzeba ją aktywować w ustawieniach. W tym celu należy przejść do opcji aparatu i znaleźć funkcję włączania siatki. Niektórzy producenci oferują różne warianty siatki.

Oto, jak włączyć lub wyłączyć siatkę w ustawieniach aparatu iPhone (jest ona domyślnie włączona):

• Otwórz ustawienia.
• Przewiń listę w dół do opcji Aparat.
• W sekcji Kompozycja włącz przełącznik Siatka.

Jak wykorzystać siatki i nakładki kadrowania w Photoshopie i Lightroomie?

Zdjęcia można zawsze edytować i kadrować zgodnie z zasadą trójpodziału w dowolnym programie. Photoshop i Lightroom oferują nakładki, które uwzględniają siatkę trójpodziału. Użyj tych siatek podczas kadrowania, aby umieścić najważniejsze elementy wzdłuż przecinających się linii.

Możesz także dostosować ustawienia siatki i stworzyć własne nakładki.

Jak włączyć siatkę w Photoshopie?

W Photoshopie użyj skrótu klawiszowego Ctrl + K (Command + K na Macu), aby otworzyć Preferencje. Kliknij Prowadnice, Siatka i Plasterki na liście po lewej stronie i zmień ustawienia sekcji Siatka w następujący sposób:

• Linia siatki co 100 procent. Pododdziały 3.
• Kliknij OK.
• Naciśnij Ctrl + ’ (Command + ’) aby włączać i wyłączać siatkę na zdjęciu.

Siatkę można także uzyskać za pomocą narzędzia Kadrowanie (C) w Photoshopie, które po włączeniu automatycznie nakłada siatkę trójpodziału na obraz.

Jak włączyć siatkę w Lightroom Classic?

Lightroom oferuje „Przewodniki przycinania”, ułatwiające precyzyjne kadrowanie. Otwórz zdjęcie i wykonaj poniższe kroki:

• Przejdź do modułu Wywoływanie.
• Wybierz opcję Nakładka przycinania (lub skrót klawiszowy R) na prawym panelu.
• Kliknij Narzędzia > Nakładka przewodnika przycinania > Trzecie, aby wyświetlić siatkę na zdjęciu.

Możesz sprawdzić kompozycję pod kątem zasady trójpodziału lub poprawić kadr, aby uzyskać lepszą równowagę.

Zasada trójpodziału w praktyce

Przeanalizujmy zastosowanie zasady na dwóch przykładach: krajobrazach i portretach.

Krajobrazy

Często trudno jest uzyskać równowagę na zdjęciach krajobrazu, gdzie nie można przemieszczać obiektów. Zasada trójpodziału pomaga nadać im atrakcyjności. Przykładowo, można wyrównać linię horyzontu z jedną z linii siatki. Unikaj umieszczania horyzontu w środku kadru. Zwykle ustawienie horyzontu na dolnej linii najlepiej oddaje przestrzeń nieba.

Pozostałe elementy (np. drzewo lub dom) można umieścić w pobliżu jednego z czterech punktów przecięcia.

Portrety

Większość portretów ustawia obiekt w środku, ale można stworzyć ciekawe kadry umieszczając go poza centrum. Oczy zawsze przyciągają wzrok, dlatego warto je umieszczać wzdłuż przecięć siatki.

Spróbuj również ustawić oś ciała portretowanej osoby wzdłuż jednej z pionowych linii siatki. W zależności od kierunku spojrzenia, umieść ją na prawej lub lewej linii.

Kiedy nie stosować zasady trójpodziału?

Zasada trójpodziału wykorzystuje naturalne ścieżki wzroku. Z czasem może stać się standardową metodą kompozycji. Pamiętaj jednak, że to scena powinna dyktować kompozycję, a nie odwrotnie.

Nie jest to sztywna reguła, dlatego warto unikać jej stosowania w pewnych sytuacjach.

1. Gdy chcesz wypełnić kadr

Alternatywą dla trójpodziału jest umieszczenie centralnego punktu w centrum kadru. Zdjęcia symetryczne, takie jak portrety, wymagają bezpośredniego skupienia na głównym obiekcie. W takich sytuacjach można wypełnić kadr obiektem umieszczonym dokładnie w środku.

Niektóre zdjęcia, np. architektury lub budynki z powtarzającym się wzorem, mogą mieć więcej niż jeden punkt ostrości. Można zignorować zasadę trójpodziału, jeśli któryś z nich znajdzie się na liniach siatki.

2. Dla kwadratowych zdjęć na Instagram

Wycentrowanie interesującego elementu dobrze sprawdza się w przypadku kwadratowych zdjęć. Element znajduje się wtedy w równej odległości od wszystkich czterech rogów, tworząc symetrię.

3. Na zdjęciach z ruchliwym tłem

Można pominąć zasadę trójpodziału, gdy tło jest niejednolite, np. pole kwiatów czy tłum na targu. W takim przypadku warto użyć małej głębi ostrości i wycentrować główny obiekt.

4. Gdy linie wiodące działają lepiej

Linie wiodące to inna technika kompozycji. Na przedstawionym zdjęciu, ścieżka kieruje wzrok widza w stronę punktu oddalonego od centrum kadru. Wzrok nie podążałby za linią trawy i drzew w stronę domu w oddali, gdyby zastosowano zasadę trójpodziału.

Przyzwyczajenie się do patrzenia przez siatkę może utrwalić zasadę trójpodziału w pamięci mięśniowej. Ale warto eksperymentować z różnymi kompozycjami. Pomysł na zdjęcie jest najważniejszy – zasada trójpodziału nie pomoże, jeśli historia przedstawiona na zdjęciu jest słaba.