Etyka w biznesie stanowi fundament dla każdej organizacji, wspierając podejmowanie trafnych decyzji w obliczu niejasności, konfliktów i kwestii etycznych.
Niestety, często znaczenie etyki w działalności gospodarczej jest niedoceniane.
Przedsiębiorstwa, które działają w sposób nieetyczny i nieprofesjonalny, mogą szybko stracić grunt pod nogami, co może prowadzić do ich nagłego upadku.
Zarówno firmy, jak i ich pracownicy często napotykają problemy etyczne związane z różnymi aspektami, takimi jak władza, wiek, wygląd, płeć, a także z kwestią nieuczciwych praktyk, w tym sprzedażą wadliwych produktów, oferowaniem słabej obsługi klienta czy też nieodpowiednim zachowaniem.
Dążąc do zdobycia zaufania i lojalności klientów, inwestorów i partnerów, konieczne jest przestrzeganie zasad etyki biznesowej i zapewnienie, że wszyscy pracownicy są z nimi zaznajomieni i stosują się do nich w codziennej pracy.
Etyka biznesu definiuje konkretne normy i standardy, których firmy i ich pracownicy muszą przestrzegać w trakcie wszystkich procesów, od produkcji, przez ustalanie celów, po stosowane techniki i praktyki.
W niniejszym artykule szczegółowo przeanalizujemy zagadnienie etyki biznesu, omawiając jej zasady, elementy składowe, sposoby wdrożenia, korzyści oraz przykłady z życia wzięte.
Zaczynajmy!
Czym jest etyka biznesu?
Etyka biznesowa to zbiór norm i zasad, które służą do oceny etycznych i moralnych problemów w środowisku biznesowym. Definiuje ona związek pomiędzy działaniami, celami i metodami stosowanymi przez przedsiębiorstwo.
Etyka wywodzi się z zasad firmowych, wartości osobistych oraz ram prawnych. Jest to dziedzina, która analizuje zachowania moralne i etyczne, określając, co jest właściwe, a co nie, w oparciu o przyjęte standardy postępowania moralnego.
Etyka biznesowa wymaga, by firmy działały uczciwie wobec społeczeństwa. Zachowanie etyczne przejawia się w uczciwym traktowaniu pracowników, oferowaniu produktów i usług wysokiej jakości, ustalaniu uczciwych cen, osiąganiu rozsądnej marży zysku oraz zapewnianiu właściwej wagi produktów.
Z drugiej strony, zachowanie nieetyczne obejmuje praktyki takie jak mylące reklamy, tworzenie fałszywego wizerunku firmy, ujawnianie tajemnic handlowych, wykorzystywanie aktywów firmy do celów prywatnych. Organizację lub osobę można uznać za etyczną, jeśli działa moralnie, w sposób uczciwy i służy dobru społecznemu. Takie postępowanie buduje zaufanie i przyczynia się do sukcesu.
Rodzaje etyki biznesowej
#1. Metaetyka
Metaetyka zgłębia znaczenie i pochodzenie wszelkich koncepcji i filozofii etycznych. Analizuje aspekty, znaczenie, podstawy, zakres i status wszelkich wartości moralnych. W istocie, metaetyka definiuje moralność w oparciu o różnorodne teorie.
#2. Etyka normatywna
Etyka normatywna, bazując na określonych zasadach i regułach, rozstrzyga o tym, co jest moralnie słuszne, a co nie. Służy jako przewodnik w tworzeniu etyki biznesowej, która będzie odpowiednia i praktyczna dla danej działalności, zamiast opierać się jedynie na abstrakcyjnych teoriach.
#3. Etyka cnót
Etyczne prowadzenie firmy wymaga skupienia na określonych cnotach i zasadach moralnych, takich jak uczciwość czy prawdomówność. Intencje firmy powinny być pozytywne w stosunku do wszystkich, z którymi współpracuje – pracowników, klientów, dostawców itp. – a nie tylko skoncentrowane na zysku. Taka postawa buduje zaufanie i pozwala na nawiązanie trwałych relacji biznesowych.
#4. Etyka utylitarna
Etyka utylitarna polega na wdrażaniu zasad etyki biznesowej, takich jak otwartość, uczciwość i empatia, w różnorodnych sytuacjach, w których mają one zastosowanie. Dzięki tej etyce możliwe jest znalezienie efektywnych rozwiązań problemów i podejmowanie lepszych decyzji biznesowych.
#5. Etyka opisowa
Etyka opisowa określa wartości, które definiują etyczne zachowanie firmy. Wymaga ona analizy potencjalnych konsekwencji wszelkich działań i decyzji, wdrażając jedynie te, które są zgodne z zasadami etycznymi.
#6. Etyka deontologiczna
Etyka deontologiczna zachęca przedsiębiorstwo do przestrzegania kodeksu postępowania opartego na fundamentach moralnych. Oznacza to, że zasady etyki biznesowej powinny być respektowane niezależnie od sytuacji i jej konsekwencji. Nawet jeśli wynik nie będzie korzystny dla firmy, etyka ma pierwszeństwo.
#7. Etyka komunitarna
Etyka komunitarna wyznacza pewne obowiązki firmy wobec branży, w której działa, a także wobec społeczeństwa i środowiska. Ta forma etyki wspiera budowanie poczucia wspólnoty w sektorze i umożliwia zrozumienie potencjalnych skutków działań firmy dla innych podmiotów.
Zasady etyki biznesowej
Lojalność
Pracownicy są reprezentantami firmy. Każdy z nich powinien być lojalny wobec przedsiębiorstwa, jego klientów, partnerów i dostawców, a także w relacjach z innymi pracownikami. Nie wolno im ujawniać poufnych informacji, nawet innym osobom z tej samej organizacji, ponieważ pracownicy na różnych stanowiskach mają dostęp do różnych danych.
Szacunek
Bez względu na stanowisko i rolę, jaką pracownik pełni w firmie, powinien on szanować innych i sam zasługiwać na szacunek. Osoby na wysokich stanowiskach nie mogą traktować innych z góry i okazywać im lekceważenia. Podobnie pracownicy na niższych stanowiskach muszą okazywać szacunek zarówno osobom na wyższych pozycjach, jak i współpracownikom na tym samym poziomie.
Uczciwość
Wszyscy w firmie powinni być wobec siebie uczciwi, niezależnie od sytuacji i konsekwencji. Prawdomówność powinna objawiać się zarówno w słowach, jak i czynach. Zarówno dobre, jak i złe wiadomości powinny być przekazywane odpowiednim osobom. Uczciwość oznacza także dzielenie się pełnymi informacjami, bez pomijania czegokolwiek lub wprowadzania w błąd.
Przywództwo
Dobry lider kieruje zespołem i działa na korzyść organizacji, w której pracuje. Liderzy, decydenci i kluczowi interesariusze firmy powinni dawać dobry przykład, zachowując się etycznie. Obejmuje to etyczne podejmowanie decyzji, analizowanie informacji zwrotnych, ciągłe doskonalenie, dbałość o pracowników i podnoszenie wydajności.
Uczciwość
Zapewnij uczciwość we wszystkich procesach i wobec wszystkich osób w firmie. Każdy, niezależnie od stanowiska czy przynależności, powinien być traktowany sprawiedliwie. Należy monitorować sytuację, aby nikt nie nadużywał swojej pozycji i nie wykorzystywał słabości innych. Wszyscy powinni mieć równe szanse, bez dyskryminacji ze względu na płeć, religię czy inne cechy demograficzne.
Integralność
Firma powinna kultywować cnotę integralności, dotrzymując obietnic, budując zaufanie i wywiązując się ze zobowiązań. Dla utrzymania zaufania i długotrwałych relacji biznesowych, konieczne jest terminowe realizowanie obietnic złożonych klientom, pracownikom i innym współpracownikom.
Przejrzystość
Zasady, procesy i status prac powinny być przejrzyste dla klientów, pracowników i inwestorów. Powinni oni znać ważne informacje dotyczące projektów, w które są zaangażowani, takie jak wymagania, metody, terminy, koszty czy postęp prac. Przejrzystość redukuje konflikty i nierealistyczne oczekiwania, budując wzajemne zaufanie i sprzyjając długotrwałym relacjom biznesowym.
Odpowiedzialność
Każdy pracownik firmy powinien mieć świadomość odpowiedzialności za swoje działania i decyzje. Muszą wiedzieć, że ich postępowanie wpływa na innych pracowników, klientów, środowisko i społeczeństwo. Taka świadomość sprzyja podejmowaniu przemyślanych decyzji i odpowiedzialnemu postępowaniu.
Odpowiedzialność
Każdy pracownik w firmie ma określone obowiązki. Należy zadbać o to, by pracownicy rozumieli swoje role i wykonywali zadania z pełnym zaangażowaniem. Pomaga to w przestrzeganiu kodeksu postępowania i wdrażaniu najlepszych praktyk, co przekłada się na lepsze wyniki i zadowolenie klientów oraz inwestorów.
Współczucie
Współczucie to niedoceniana, lecz ważna zasada etyki biznesowej, której wszyscy w firmie powinni przestrzegać. Należy być wyrozumiałym i życzliwym dla innych, bez względu na ich pozycję w firmie.
Firma powinna również starać się zrozumieć problemy swoich pracowników i klientów, a następnie szukać sposobów na ich rozwiązanie. Ponadto ważne jest, by firma okazywała współczucie społeczeństwu i wszystkim żywym istotom, a także z empatią podchodziła do delikatnych tematów.
Świadomość środowiska
Wszyscy dzielimy tę samą planetę i jej zasoby. Dlatego niezwykle istotne jest dbanie o środowisko, aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym. Należy wdrażać ekologiczne praktyki biznesowe, takie jak zasada 3R (redukuj, używaj ponownie i przetwarzaj), minimalizować zużycie zasobów, zwiększać efektywność energetyczną i obniżać emisję dwutlenku węgla.
Przestrzeganie przepisów
Firma powinna przestrzegać przepisów prawa obowiązujących w regionie, kraju i sektorze, w którym działa. Dotyczy to przepisów z zakresu prawa pracy, bezpieczeństwa, ochrony danych i innych. Usprawnienie operacji, procesów i zasad zgodnie z obowiązującymi przepisami pozwala uniknąć kar, wzmacnia reputację i zwiększa poziom bezpieczeństwa.
Składniki etyki biznesowej
#1. Wyższe kierownictwo
Kadra zarządzająca wyższego szczebla, w tym prezes, dyrektor, menedżerowie i inni decydenci, powinni dawać przykład poprzez wdrażanie zasad etyki biznesowej w swoim postępowaniu. Będzie to motywować pozostałych pracowników do przestrzegania zasad etycznych.
#2. Zaangażuj pracowników
Nie tylko kadra kierownicza, ale również pracownicy na wszystkich szczeblach mogą mieć istotny wpływ na kształtowanie etyki biznesowej. Warto przedyskutować pewne kwestie z mniejszą grupą pracowników, aby przeanalizować ich reakcje. Zaangażowanie wszystkich pracowników w ten proces ułatwia wdrażanie zasad na wszystkich poziomach firmy.
#3. Stwórz i opublikuj kodeks postępowania
W oparciu o etykę i wartości biznesowe, należy stworzyć kodeks etyczny, który będzie obowiązywał wszystkich pracowników, od najniższych do najwyższych stanowisk. Zasady te powinny być spisane i dostępne dla wszystkich. Kodeks może obejmować zagadnienia takie jak etyka moralna, bezpieczeństwo w miejscu pracy, produkcja wysokiej jakości produktów, przestrzeganie przepisów, etyczny marketing i prawidłowa sprawozdawczość finansowa.
#4. Sprawdź zgodność
Poza wdrożeniem kodeksu postępowania, należy również monitorować, czy wszyscy pracownicy go przestrzegają. Ponadto należy upewnić się, że wszystkie procesy, techniki, narzędzia i inne elementy są zgodne z obowiązującymi standardami.
#5. Oceń wyniki
Ocena rezultatów wdrożonego programu etycznego jest niezbędna, aby sprawdzić, czy zasady są przestrzegane i jaki wpływ mają one na całą firmę. Mimo że zasady etyczne oparte są na wartościach i moralności, można dokonać pomiarów, aby sprawdzić, czy pracownicy działają w zgodzie z przyjętą etyką biznesową.
Przykłady z życia wzięte
Wiele przykładów pokazuje, jak wdrożenie etyki biznesowej przyczynia się do rozwoju firmy.
#1. Patagonia
Patagonia, producent odzieży outdoorowej, zbudował swoją markę, zachęcając klientów do „kupowania mniej”. Takie podejście pomogło im w zdobyciu reputacji firmy dbającej o środowisko i działającej w sposób etyczny.
Aby zwiększyć lojalność klientów, Patagonia wspiera różne inicjatywy związane ze zrównoważonym rozwojem, oferując bezpłatne naprawy, wykorzystując bawełnę organiczną oraz przekazując 1% rocznej sprzedaży na cele środowiskowe.
#2. Toms
Toms to popularna marka odzieżowa i obuwnicza. Zaangażowanie w filantropię społeczną i ochronę środowiska stanowi istotny element ich marki, co pozwala klientom utożsamiać się z ich wartościami za każdym razem, gdy kupują produkty.
Toms uruchomił akcję „jeden za jednego”, w ramach której za każdy zakupiony produkt, przekazywane jest obuwie dla potrzebujących dzieci w krajach rozwijających się. Firma współpracuje także z inicjatywą „Woda dla ludzi”, której celem jest zapewnienie dostępu do bezpiecznej wody.
#3. Conscious Coffees
Conscious Coffees zbudowała swoją pozycję dzięki wdrożeniu zasad etycznej produkcji i marketingu. Inicjatywa wspiera też innych rowerzystów w naprawie i konserwacji używanych rowerów.
Marka regularnie podejmuje działania na rzecz społeczeństwa i zrównoważonego rozwoju, a ponadto regularnie przekazuje kawę na rzecz programu Community Cycles.
Korzyści z wdrożenia etyki biznesowej
Przedsiębiorstwo, które działa etycznie, cieszy się większym zainteresowaniem i zaufaniem klientów. Ma to również wpływ na jego rentowność, zarówno w krótkiej, jak i długiej perspektywie.
Poniżej przedstawiamy korzyści wynikające z wdrożenia etyki biznesowej w organizacji:
- Przewaga konkurencyjna: Zadowoleni klienci zwiększają przychody i sprzedaż. Działanie w sposób etyczny pozwala firmie zdobyć większe zainteresowanie klientów i ich lojalność.
- Przyciąganie inwestorów: Inwestorzy są kluczowi dla rozwoju firmy. Przed podjęciem decyzji o inwestycji, chcą mieć pewność, że firma działa etycznie i oferuje wartościowe produkty i usługi.
- Unikanie sporów sądowych: Nieetyczne postępowanie może narazić organizację na wysokie koszty związane z karami finansowymi i procesami sądowymi.
- Silniejsza współpraca: Etyczne podejście w firmie buduje szacunek między pracownikami, co prowadzi do lepszej komunikacji, mniejszych konfliktów i wyższej wydajności.
- Poprawa reputacji: Firma działająca etycznie tworzy pozytywny wizerunek, co przekłada się na jej sukces.
Jak wdrożyć etykę biznesową
Przedstawiamy kroki, które pomogą wdrożyć etykę biznesową w organizacji:
- Kodeks etyczny: Podstawą kodeksu etycznego jest jasne określenie polityki firmy, obejmujące przywództwo, oczekiwania etyczne, praktyczne wytyczne, schematy podejmowania decyzji, konsekwencje naruszeń, szczegółowe informacje o kodeksie i inne.
- Kontekst wspierający: Ten krok obejmuje stworzenie „architektury etycznej”, która umożliwi wdrażanie kodeksu w praktyce. Architektura ta powinna obejmować zasady i regulacje uwzględnione w umowach z dostawcami oraz w umowach o pracę.
- Szkolenia: Zarówno nowi, jak i obecni pracownicy powinni być zaznajomieni z kodeksem. Firma powinna więc zapewnić swoim pracownikom szkolenia, które umożliwią im pracę zgodnie z zasadami etyki.
- Odpowiedzialność i monitoring: Organizacje powinny stworzyć efektywne kanały komunikacji, takie jak anonimowe infolinie, umożliwiające zgłaszanie wątpliwości dotyczących nieetycznych, niezgodnych z prawem czy niebezpiecznych praktyk.
- Kampanie komunikacyjne: W celu zaangażowania pracowników, należy wdrożyć kampanie komunikacyjne, które będą promować etyczne wartości firmy.
Wyzwania
- Molestowanie i dyskryminacja: Są to częste wyzwania, z którymi spotykają się menedżerowie, specjaliści HR i pracownicy, szczególnie kobiety. Ma to negatywny wpływ na reputację i wyniki organizacji. Dyskryminacja może obejmować wiek, niepełnosprawność, ciążę, religię, rasę, klasę społeczną i płeć.
- Praktyki księgowe: Nieetyczne praktyki księgowe mogą prowadzić do poważnych problemów, takich jak konflikty i napięcia. Dlatego organizacje powinny stosować dokładne i uczciwe praktyki księgowe.
- Bezpieczeństwo w miejscu pracy: Każdy pracownik ma prawo do bezpiecznego środowiska pracy. Obejmuje to informowanie o zagrożeniach, zapewnienie odpowiedniego stanu urządzeń oraz dbałość o ergonomię. Brak dbałości o te kwestie może prowadzić do problemów ze zdrowiem fizycznym i psychicznym pracowników.
- Oszustwa: Oszustwo stanowi poważne wyzwanie etyczne, które może mieć ogromny wpływ na firmę, jej inwestorów, pracowników, klientów, reputację i wyniki finansowe.
Podsumowanie
W obecnych czasach konkurencja jest bardzo duża w każdym sektorze i regionie. Konsumenci poszukują wysokiej jakości i godnych zaufania produktów oraz usług.
Firmy, które postępują etycznie, mają większe szanse na zbudowanie zaufania i lojalności klientów, co przekłada się na wyższą produktywność, lepszą komunikację i współpracę oraz większe przychody.
Warto również zapoznać się z artykułem na temat zgodności SOC 1 vs. SOC 2 vs. SOC 3.
newsblog.pl