Finansowanie startupów: kompleksowy przewodnik
Ten szczegółowy poradnik zagłębia się w różnorodne fazy finansowania przedsięwzięć start-upowych, począwszy od etapu wstępnego, poprzez kolejne rundy serii (A, B, C, D i dalsze), aż po debiut giełdowy.
W dzisiejszym dynamicznym świecie biznesu terminy takie jak startup, wycena, bootstrapping, finansowanie zalążkowe czy inwestycje venture capital są na porządku dziennym. O ile doświadczeni przedsiębiorcy doskonale orientują się w tych zagadnieniach, o tyle początkujący mogą czuć się nieco zagubieni.
W niniejszym artykule dokładnie przeanalizujemy proces pozyskiwania funduszy dla startupu, harmonogram finansowania, szacunkowe kwoty, które można uzyskać na poszczególnych etapach, a nawet możliwości wyjścia, w przypadku gdy Twój projekt osiągnie status „jednorożca”.
Zapraszam do lektury i odkrycia tajników finansowania startupów.
Dlaczego startupy potrzebują finansowania?
Startup to innowacyjny projekt biznesowy, będący na wczesnym etapie rozwoju. Może być założony i zarządzany zarówno przez pojedynczego przedsiębiorcę, jak i zespół.
Jeśli nie masz własnego pomysłu, możesz skorzystać z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, które pomogą Ci wygenerować inspirację biznesową.
Głównym celem startupu jest zaspokojenie konkretnej potrzeby rynkowej, poprzez oferowanie unikalnego produktu lub usługi. Startupy zazwyczaj charakteryzują się wąską grupą docelową, wysokimi kosztami operacyjnymi oraz początkowo niskimi przychodami. Z tego powodu, zewnętrzne finansowanie jest często niezbędne do ich rozwoju.
Startupy, oparte często na zaawansowanych technologiach, potrzebują wykwalifikowanej kadry, która przekształci wizję założyciela w realne produkty i usługi. Aby startup mógł osiągnąć sukces na miarę takich firm jak Uber, SpaceX, Canva czy Epic Games, potrzebne są znaczne nakłady finansowe.
Aby zaspokoić te potrzeby, firmy przechodzą przez różne etapy finansowania, z których każdy jest dostosowany do bieżących potrzeb przedsiębiorstwa, jego rentowności, wyceny, planów na przyszłość i innych czynników.
Jak działa proces finansowania startupu?
Zanim przejdziemy do szczegółów, warto zrozumieć, kto bierze udział w procesie finansowania. Z jednej strony mamy startupy, które szukają kapitału, a z drugiej potencjalnych inwestorów.
Inwestorzy są zainteresowani spółkami o dużym potencjale wzrostu, które zapewnią im zwrot z inwestycji. Kluczowym elementem procesu pozyskiwania kapitału jest wycena firmy.
Wycena jest oparta na takich czynnikach jak jakość zarządzania, oczekiwany wzrost, prognozy, struktura kapitału, wielkość rynku oraz poziom ryzyka. Doświadczeni inwestorzy często mają własne, autorskie metody oceny wartości firmy.
Czynniki, które mają wpływ na wycenę startupu, to między innymi:
- Przychody: Szacunkowe bieżące zarobki firmy oraz prognozy na przyszłość. Obliczane jako Wielkość Rynku X Udział w Rynku.
- Wielkość Rynku: Całkowita wartość rynku, na którym działa startup, wyrażona w dolarach amerykańskich.
- Udział w Rynku: Pozycja startupu na rynku, na przykład 1% całkowitej wielkości rynku.
- Mnożnik: Szacowana wartość firmy, np. 10-krotność lub 12-krotność przychodów.
- Zwrot: Wzrost wartości w stosunku do zainwestowanego kapitału. Opiera się na przewidywanym wzroście udziału w rynku, jego wielkości i przychodach.
Mając już podstawową wiedzę na temat procesu finansowania, przejdźmy do omówienia poszczególnych etapów finansowania startupów.
Podstawowe etapy finansowania startupów
Podczas etapów finansowania, startupy prezentują swoje pomysły biznesowe inwestorom, starając się pozyskać środki na pokrycie swoich potrzeb finansowych.
Przyjrzyjmy się bliżej kluczowym fazom finansowania startupu, kwotom kapitału, które można pozyskać na każdym etapie i wyjaśnijmy, dlaczego firmy decydują się na pozyskiwanie kapitału w sposób etapowy.
Ważne: Zanim rozpoczniesz etap finansowania, konieczna jest rejestracja Twojej firmy jako prywatnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest to obowiązek prawny. Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub niezarejestrowany startup nie mogą pozyskiwać środków poza fazą pre-seed.
Finansowanie wstępne (Pre-seed)
Kiedy masz już swój unikalny pomysł biznesowy, pierwszym krokiem jest przeprowadzenie analizy rynku dla Twojego produktu/usługi. Pozwoli to zweryfikować realność Twojego pomysłu.
Aby przekuć swój pomysł w rzeczywistość, na początku będziesz musiał zainwestować pewną sumę z własnych środków. Może to być suma z oszczędności lub pożyczka od rodziny i przyjaciół.
Rundę finansowania wstępnego nazywa się również bootstrappingiem. Oznacza to, że założyciele startupów korzystają z własnych zasobów, aby rozwijać swoją firmę w jak najbardziej oszczędny sposób.
Fundusze z etapu pre-seed są w większości przeznaczane na badania i rozwój. Pozwala to przetestować wykonalność pomysłu. Na tym etapie wiele startupów szuka wsparcia doświadczonych przedsiębiorców, którzy pomogą im oszacować koszty, opracować dochodowy model biznesowy i zebrać inspiracje dotyczące sprawnego prowadzenia działalności.
Rekomendowane jest, aby na etapie pre-seed uregulować wszelkie kwestie prawne, takie jak prawa autorskie, patenty, umowy partnerskie. Niezrealizowanie tego kroku może zniechęcić potencjalnych inwestorów.
Potencjalna inwestycja: od 10 000 USD do 100 000 USD
Finansowanie zalążkowe (Seed)
To kluczowy etap dla każdego startupu, na którym sprawy nabierają tempa. Jak wynika z danych, aż 9 na 10 startupów upada na etapie finansowania zalążkowego.
W tym momencie prezentujesz swój prototyp potencjalnym inwestorom, oferując im udziały w firmie w zamian za kapitał. Środki uzyskane na tym etapie są najczęściej wykorzystywane na:
- Wprowadzenie produktu na rynek
- Kampanie marketingowe
- Zatrudnienie nowych pracowników
- Dodatkowe badania rynku w celu dopasowania produktu do potrzeb klienta
Ponieważ na tym etapie będziesz zatrudniać pracowników, warto zainwestować w narzędzia do współpracy zespołowej, takie jak Slack, Microsoft Teams, czy Zoho. W przypadku pracy zdalnej przydatne okażą się narzędzia do współpracy nad dokumentami, takie jak Notion, ClickUp lub monday.com.
Potencjalni inwestorzy na etapach finansowania zalążkowego to:
- Aniołowie biznesu (doświadczeni przedsiębiorcy, inwestorzy indywidualni)
- Fundusze venture capital na wczesnym etapie (np. Sequoia Capital, Tiger Global, Accel)
- Inkubatory (np. Y Combinator, Microsoft Accelerator, Techstars)
Na tym etapie do gry wchodzą aniołowie biznesu, czyli inwestorzy, którzy angażują się w firmy na etapie pre-revenue, oferując nie tylko kapitał, ale i wiedzę oraz wsparcie. Fundusze można pozyskać również od rodziny, przyjaciół lub poprzez kampanię crowdfundingową.
Finansowanie zalążkowe jest odpowiednie, gdy wartość startupu oscyluje w granicach 3-6 milionów USD. Wysokość potencjalnej inwestycji zależy od inwestorów i ich możliwości finansowych.
Potencjalna inwestycja: od 50 000 USD do 3 milionów USD
Etap finansowania serii (A, B, C, D i kolejne)
Na tym etapie firma ma już ugruntowaną pozycję na rynku i pragnie zwiększyć swój udział. W tym celu konieczne jest skalowanie działalności i opracowanie skutecznej strategii marketingowej.
Firma będzie również inwestować w nowoczesne technologie. Na tym etapie finansowania startupu rozpoczyna się runda Serii A. Inwestorzy szukają spółek, które mają już wprowadzone na rynek produkty i generują przychody.
W miarę wzrostu firmy rośnie jej wycena i zapotrzebowanie na kapitał. Aby spełnić rosnące potrzeby, firmy muszą pozyskiwać fundusze od renomowanych funduszy venture capital. Wśród dużych inwestorów, którzy mogą być zainteresowani, można wymienić Sequoia, Lightspeed, Saif Partners, Nexus, Matrix, Kalari i inne.
Nie ma konkretnej kwoty, którą można zebrać w poszczególnych rundach serii, ponieważ zależy to od wielu czynników. Przejdźmy do omówienia potencjalnych inwestycji i ich wykorzystania w każdej z rund serii.
Seria A: Potencjalne inwestycje i wykorzystanie funduszy
Na tym etapie inwestorzy nie szukają już tylko firm z interesującymi pomysłami, ale również takich, które mają dobrze opracowaną strategię i dochodowy model biznesowy. Wszelkie te aspekty są niezbędne, aby startup mógł stać się odnoszącym sukcesy przedsiębiorstwem.
Firmy o wartości do 50 milionów dolarów wybierają finansowanie Serii A. Środki z tej rundy są najczęściej wykorzystywane na przyszły rozwój firmy, taki jak:
- Usprawnienie procesów biznesowych
- Rozwój produktu
- Stworzenie skalowalnego planu rozwoju
- Zrównoważenie niedoborów finansowych i strat
Warto również zainwestować w narzędzia do analizy sprzedaży, aby lepiej zrozumieć klientów i zwiększyć sprzedaż.
Potencjalne inwestycje: od 2 do 10 milionów dolarów
Seria B: Potencjalne inwestycje i wykorzystanie funduszy
Rundy finansowania Serii B mają na celu wyprowadzenie firmy poza fazę rozwoju.
Środki uzyskane z rund Seed i Serii A są przeznaczane na badania rynku, rozwój produktów oraz budowanie bazy użytkowników. Natomiast fundusze z Serii B służą rozszerzeniu zasięgu rynkowego.
Finansowanie Serii B jest przeznaczone dla firm o ugruntowanej pozycji. W 2022 roku firmy przechodzące do etapu finansowania Serii B miały medianę wyceny na poziomie 35 mln USD i średnio 51 mln USD. Inwestorami w Serii B są najczęściej ci sami co w Serii A – duzi inwestorzy instytucjonalni. Często występuje jeden inwestor wiodący, który przyciąga pozostałych. Jedyną różnicą w Serii B jest napływ nowych funduszy venture capital, specjalizujących się w inwestowaniu na etapie ekspansji.
Fundusze Serii B są najczęściej wykorzystywane do:
- Rozwoju rynku
- Działań zmierzających do wejścia na nowe rynki
- Budowania zespołów w różnych działach (marketing, HR, itp.)
Potencjalne inwestycje: od 10 do 25 milionów USD
Seria C: Potencjalne inwestycje i wykorzystanie funduszy
Firma wchodząca w fazę finansowania Serii C odnosi już sukcesy. Na tym etapie firmy chcą poszerzyć swój katalog produktów, wejść na nowe rynki, a nawet przejąć inne przedsiębiorstwa.
Celem inwestora jest uzyskanie 2- lub 3-krotnego zwrotu z inwestycji. Fundusze z Serii C inwestowane są głównie w skalowanie firmy poprzez poszerzanie zasięgu rynkowego lub przejęcie innej spółki.
Pozyskiwanie funduszy w Serii C jest łatwiejsze w porównaniu z poprzednimi rundami, ponieważ firma znacznie się rozwija, a inwestorzy mają zaufanie, że startup osiągnie jeszcze większy sukces.
Fundusze Serii C przeznaczone są na:
- Tworzenie nowych produktów
- Zwiększenie zasięgu rynkowego
- Przejęcia firm w tej samej branży
Potencjalne inwestycje: od 25 do 50 milionów USD
Seria D: Potencjalne inwestycje i wykorzystanie funduszy
Większość firm nie bierze udziału w rundach finansowania Serii D, ale jeśli tak się zdarza, to z dwóch powodów:
Nie ma ograniczeń co do liczby rund finansowania, które może ukończyć startup. Jeśli firma ma ambitne plany, może przeprowadzić wiele kolejnych rund.
Potencjalne inwestycje: od 50 do 100 milionów USD
Na tym etapie właściciele firmy mają dwie możliwości: wyjście z inwestycji (EXIT) lub wejście na giełdę (IPO).
Gdy firma osiągnie wartość wielomilionową, a nawet status jednorożca, duże korporacje mogą zaoferować dużą kwotę za przejęcie. Może to być przejęcie 100% udziałów lub fuzja. Właściciele i inwestorzy mogą zdecydować o wyjściu z firmy, osiągając zyski. Przykładem takiego przejęcia jest przejęcie WhatsApp przez Facebooka.
Drugą opcją jest IPO, czyli Pierwsza Oferta Publiczna, która stanowi kolejny etap finansowania startupu.
Pierwsza Oferta Publiczna (IPO)
Rozpoczęcie Pierwszej Oferty Publicznej (IPO) jest ostatecznym etapem dla startupu. Na tym etapie, prywatna firma staje się spółką publiczną i pozyskuje środki bezpośrednio od inwestorów.
IPO oznacza pierwszą sprzedaż akcji firmy na giełdzie. Giełda może znajdować się w kraju, w którym firma prowadzi działalność, lub w innym.
Firma może być notowana na wielu giełdach. Niektóre z największych IPO ostatnich lat, takie jak Stripe, Instacart, Discord i inne, miały miejsce na czwartym etapie finansowania startupu.
Warunki wstępne rozpoczęcia IPO
Proces IPO składa się z dwóch etapów:
✅ Faza przedmarketingowa
✅ Uruchomienie IPO
Firma przedstawia swoją ofertę IPO subemitentom (głównie bankom inwestycyjnym), zachęca do prywatnych ofert lub publikuje komunikat prasowy w celu wzbudzenia zainteresowania opinii publicznej. Firma wybiera jednego lub kilku subemitentów, którzy prowadzą cały proces IPO.
Bank inwestycyjny wycenia firmę, analizując dane finansowe i ustala cenę akcji, datę debiutu giełdowego. Zajmuje się również każdym aspektem IPO – due diligence, dokumentacją, archiwizacją, marketingiem i emisją akcji.
Przed rozpoczęciem IPO firma musi być zarejestrowana w Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) i spełniać wszystkie wymagania. Po spełnieniu wszystkich formalności firma jest notowana na giełdzie.
Od tego momentu, każdy może kupować i sprzedawać akcje spółki. W ten sposób firma będzie teraz zbierać fundusze. IPO jest ostatnim elementem cyklu finansowania startupu.
Korzyści z IPO
- Możliwość pozyskiwania kapitału od szerokiej publiczności
- Wzrost wartości firmy widoczny w cenie akcji, co zwiększa kapitalizację rynkową
- Spółki publiczne mają większą łatwość przeprowadzania fuzji i przejęć
- Zwiększona transparentność dla społeczeństwa
- Korzystniejsze warunki kredytowania
Ostatnie słowa
Przeanalizowaliśmy różne etapy finansowania startupów oraz kwoty kapitału, które można pozyskać na poszczególnych etapach.
Podsumowując, wyróżniamy cztery podstawowe etapy finansowania startupów: pre-seed, seed, rundy serii oraz Pierwsza Oferta Publiczna (IPO). Każdy etap wiąże się z odmiennymi wyzwaniami i możliwościami. Startupy powinny dokładnie rozważyć dostępne opcje przed wyborem ścieżki finansowania.
Startup powinien wybrać ścieżkę finansowania, która najlepiej odpowiada jego celom. Finansowanie zalążkowe jest dobrą opcją dla startupów, które dopiero rozpoczynają swoją działalność. Finansowanie aniołów to opcja dla tych, którzy mają już gotowy produkt i chcą się rozwijać. Fundusze venture capital są odpowiednie dla firm, które planują skalowanie swojej działalności, a finansowanie private equity dla startupów, które chcą przejąć inne firmy lub połączyć się z nimi.
Natomiast IPO jest najlepsze dla firm, które chcą pozyskać kapitał z rynków publicznych.
Bez względu na wybraną ścieżkę finansowania, kluczowe jest posiadanie solidnego biznesplanu oraz świadomość związanego z nim ryzyka i potencjalnych korzyści.
Na koniec, warto sprawdzić dostawców kapitału obrotowego, aby sfinansować rozwój Twojej firmy.
newsblog.pl