Testowanie Akceptacyjne Użytkownika, znane jako UAT, stanowi kluczowy etap w procesie tworzenia i weryfikacji oprogramowania. Bezpośrednio angażuje ono przyszłych użytkowników lub klientów, którzy będą korzystać z danego produktu.
To właśnie ich potrzeby i oczekiwania ma spełniać finalna wersja oprogramowania. Zatem, aby upewnić się, że produkt jest zgodny z ich wymaganiami, należy przeprowadzić testy akceptacyjne.
Dzięki UAT można nie tylko zweryfikować, czy oprogramowanie działa poprawnie, ale także wyeliminować ewentualne niedoskonałości i zapewnić satysfakcję przyszłych użytkowników.
Zapraszamy do zapoznania się z dalszą częścią artykułu, aby zgłębić tajniki testowania akceptacyjnego użytkownika.
Czym jest Testowanie Akceptacyjne Użytkownika (UAT)?
Testy Akceptacyjne Użytkownika (UAT) to etap w cyklu życia oprogramowania, gdzie to klient lub docelowy użytkownik testuje gotowy produkt, aby ocenić, czy jest on zgodny z ich oczekiwaniami i wymaganiami.
UAT jest finalnym etapem testowania, który odbywa się po zakończeniu testów systemowych, funkcjonalnych i regresyjnych.
Każde oprogramowanie powstaje w odpowiedzi na konkretne potrzeby i wymagania. Zatem celem UAT jest potwierdzenie, że te potrzeby zostały w pełni zaspokojone. Weryfikacja systemu odbywa się pod kątem zgodności z biznesowymi wymogami. UAT to ostatnia szansa dla klienta lub użytkownika na przetestowanie oprogramowania w warunkach zbliżonych do rzeczywistych i upewnienie się, że będzie ono działać sprawnie i bez błędów.
Ten etap jest również cenny dla zespołu tworzącego oprogramowanie, ponieważ pozwala uzyskać bezpośrednią informację zwrotną od użytkowników i klientów, co umożliwia dalsze ulepszanie produktu i dostosowanie go do potrzeb użytkownika.
Jakie są rodzaje UAT?
Wyróżnia się kilka rodzajów testów akceptacyjnych użytkownika, do których należą:
Testy alfa
Testy alfa są przeprowadzane w wewnętrznym środowisku programistycznym w celu wyeliminowania jak największej liczby błędów przed udostępnieniem oprogramowania szerszemu gronu użytkowników.
Testy te prowadzone są przez zespół kontroli jakości (QA) i symulują zachowania typowego użytkownika w celu sprawdzenia działania produktu. W przypadku wykrycia nieprawidłowości zespół programistów zajmuje się ich naprawą przed przejściem do kolejnej fazy UAT.
Testy beta
Testy beta polegają na udostępnieniu oprogramowania ograniczonej grupie docelowych użytkowników, którzy korzystają z niego w rzeczywistych warunkach. Użytkownicy testują oprogramowanie pod kątem błędów, funkcjonalności oraz użyteczności i przekazują swoje uwagi zespołowi projektowemu.
Testy beta są ostatnim etapem testowania przed publicznym wydaniem oprogramowania, a informacje zwrotne od użytkowników pozwalają na dalszą optymalizację produktu. Pozwala to nie tylko na podniesienie jakości, ale też na zwiększenie satysfakcji klientów, minimalizując ryzyko związane z wprowadzeniem niedopracowanego produktu na rynek.
Testowanie czarnoskrzynkowe
Testowanie czarnoskrzynkowe koncentruje się na testowaniu określonych funkcji oprogramowania z perspektywy użytkownika końcowego, bez wglądu w wewnętrzny kod. Testerzy w tym przypadku bazują na wymaganiach biznesowych i celach oprogramowania.
Testy akceptacji operacyjnej
W tym typie UAT oprogramowanie jest sprawdzane pod kątem gotowości do wdrożenia i stabilności. Obejmuje to ocenę niezawodności, kompatybilności i zgodności z ustalonymi procedurami, które pozwalają na sprawne korzystanie z oprogramowania. Ten rodzaj testów weryfikuje także plany tworzenia kopii zapasowych, procedury szkoleniowe dla użytkowników, mechanizmy zabezpieczeń i procesy konserwacyjne.
Testy akceptacyjne umowy
Testy akceptacyjne umowy opierają się na specyfikacji i kryteriach zawartych w umowie pomiędzy klientem a zespołem projektowym.
Zadaniem zespołu testującego jest sprawdzenie, czy oprogramowanie spełnia warunki akceptacji projektu, zgodnie z ustalonymi w umowie poziomami usług (SLA).
Testy akceptacyjne przepisów
Testy akceptacyjne przepisów mają na celu sprawdzenie zgodności oprogramowania z obowiązującymi przepisami i regulacjami prawnymi w danym kraju lub regionie.
Wymaga to przeprowadzenia testów bezpieczeństwa, ochrony danych i upewnienia się, że oprogramowanie nie narusza zasad prywatności klientów i danych biznesowych.
Testy odbioru fabrycznego
Testy odbioru fabrycznego odbywają się wewnątrz zespołu testującego jeszcze przed fazą testów beta i mogą być przeprowadzane w całym cyklu życia oprogramowania. Mają na celu weryfikację zarówno oprogramowania jak i komponentów sprzętowych. Wykryte podczas testów defekty są szybciej naprawiane.
Dlaczego wykonuje się UAT?
Testy akceptacyjne użytkownika są niezbędne, aby upewnić się, że oprogramowanie spełnia rzeczywiste oczekiwania klienta lub użytkownika końcowego. Przeprowadza się je pod koniec procesu tworzenia oprogramowania, po zakończeniu innych rodzajów testów, takich jak testy jednostkowe, systemowe i integracyjne.
Podczas gdy testerzy i programiści mogą weryfikować produkt na podstawie specyfikacji funkcjonalnych, korzystając z swojej wiedzy i doświadczenia, to ostateczna ocena funkcjonalności z perspektywy użytkownika końcowego może być inna. Niejednokrotnie zdarza się, że oprogramowanie, które wydaje się być kompletne, nie spełnia oczekiwań użytkownika. Wynika to na przykład z niejasno sprecyzowanych wymagań, zmian w zakresie projektu czy błędów w komunikacji.
UAT pozwala użytkownikom końcowym podjąć decyzję o akceptacji oprogramowania, na podstawie ich indywidualnych potrzeb. Dzięki temu można uniknąć wypuszczenia na rynek niedopracowanego, nieskutecznego lub wadliwego produktu.
Dokładne przeprowadzenie testów UAT jest kluczowe dla identyfikacji i usunięcia ewentualnych problemów, zanim oprogramowanie zostanie udostępnione szerokiemu gronu odbiorców.
Oto kilka kluczowych korzyści płynących z przeprowadzania testów UAT:
Zgodność z zamierzeniem
Wdrożenie systemu, który nie spełnia swoich celów, jest nie tylko stratą czasu i zasobów, ale również może prowadzić do odrzucenia lub całkowitej rezygnacji z niego przez klienta czy użytkownika końcowego. Dlatego tak ważne jest, aby oprogramowanie było zgodne z wymaganiami odbiorców, co jest zazwyczaj potwierdzone umową o poziomie usług (SLA). UAT jest kluczowe dla zapewnienia, że oprogramowanie jest odpowiednie do zamierzonego zastosowania.
Wyższa jakość produktu
Brak UAT oznacza, że nie można poznać potencjalnych problemów, które mogą wystąpić u rzeczywistych użytkowników. Nawet jeśli oprogramowanie przeszło pomyślnie testy funkcjonalne, może nie spełniać oczekiwań użytkowników, co prowadzi do konieczności poprawek już po wdrożeniu. To z kolei utrudnia zbieranie opinii i może negatywnie wpłynąć na wizerunek produktu.
Dzięki testom beta można łatwo zbierać opinie od użytkowników i wprowadzać ulepszenia, co w efekcie jest tańsze i szybsze niż naprawianie problemów po wdrożeniu.
Zadowolenie użytkownika
Oprogramowanie tworzone jest z myślą o użytkownikach, to oni ostatecznie decydują o tym, czy produkt spełnia ich oczekiwania. UAT pozwala na wczesne zidentyfikowanie problemów i wyzwań, z jakimi borykają się użytkownicy, dzięki czemu można je rozwiązać, co z kolei przekłada się na wyższe zadowolenie i lepsze wrażenia z użytkowania.
Kto i kiedy wykonuje UAT?
UAT jest zazwyczaj przeprowadzane w ostatniej fazie tworzenia oprogramowania, po dokładnym przetestowaniu produktu. Może być wykonywane przez:
- Użytkownicy końcowi/klient: Jeśli oprogramowanie jest przeznaczone do użytku komercyjnego, UAT przeprowadza klient. Dotyczy to również sytuacji, gdy klient zamawia oprogramowanie na indywidualne zamówienie. W przypadku oprogramowania przeznaczonego do użytku publicznego, wersja testowa może zostać udostępniona grupie użytkowników w celu zebrania opinii.
- Zespół testujący: Wewnętrzny zespół testerów i ekspertów funkcjonalnych może uczestniczyć w projektowaniu, zarządzaniu i przeprowadzaniu testów UAT. Analitycy mogą opracować wynik i przekazać go zespołowi programistów w celu dalszych poprawek.
Jak zrobić UAT?
Proces testów akceptacyjnych użytkownika może być dostosowywany w zależności od potrzeb i celów danej organizacji, jednak podstawowe kroki pozostają podobne. UAT najczęściej wykonywane jest w warunkach zbliżonych do środowiska produkcyjnego, co ma miejsce w testach beta.
Przed rozpoczęciem procedury testowania akceptacji użytkownika, należy upewnić się, że spełnione zostały następujące wymagania:
Zebranie kryteriów akceptacji: Ważne jest określenie wszystkich aspektów, pod względem których oprogramowanie będzie oceniane. Obejmuje to wymagania biznesowe, funkcjonalność aplikacji oraz wszelkie ustalenia umowne. Kluczowe jest przeanalizowanie pierwotnych ustaleń projektowych, aby sprawdzić, czy wszystkie elementy są objęte gwarancją, oraz czy funkcjonalność biznesowa została właściwie zweryfikowana.
Zdefiniowanie zaangażowania zespołu QA: Należy określić, ile osób zostanie zaangażowanych w proces testowania. Ich rolą będzie wsparcie użytkowników, szkolenie z obsługi aplikacji oraz gromadzenie opinii zwrotnych. Zespół QA może również pomóc w przeprowadzeniu UAT i przeanalizować wyniki, które następnie przekazuje klientowi lub zespołowi programistów.
Dodatkowo, należy upewnić się, że:
- Kod aplikacji jest w pełni ukończony.
- W systemie nie występują istotne usterki.
- Zostały przeprowadzone testy systemowe, jednostkowe, integracyjne i regresyjne.
- Środowisko UAT jest gotowe.
- Wszyscy członkowie zespołu są poinformowani i gotowi do testu.
Poniżej przedstawiono kroki, które należy podjąć w celu zainicjowania i przeprowadzenia UAT:
Krok 1: Planowanie testów
Planowanie UAT powinno być oparte na wymaganiach biznesowych, najlepszych praktykach oraz harmonogramie. Należy oszacować budżet, określić odpowiedzialność każdego członka zespołu, a także zdefiniować standardy oceny wydajności procesu oraz kryteria wejścia i wyjścia.
Krok 2: Projektowanie przypadków testowych
Przypadki testowe powinny być zrozumiałe dla każdego członka zespołu i oparte na rzeczywistych scenariuszach użytkowania. Muszą obejmować aspekty funkcjonalne oprogramowania, a kroki powinny być ułożone w logicznej kolejności. W celu zwiększenia produktywności i wydajności można również rozważyć automatyzację procesu UAT.
Krok 3: Konfiguracja środowiska testowego i przygotowanie danych
Środowisko testowe dla UAT powinno być oddzielone od środowiska testów funkcjonalnych. Pozwoli to uniknąć pominięcia istotnych scenariuszy użytkowania w warunkach rzeczywistych. Do testów można wykorzystać dane z fazy produkcyjnej, ale należy upewnić się, że nie zawierają danych osobowych.
Krok 4: Uruchomienie UAT
Podczas realizacji UAT należy wspomagać użytkowników końcowych w korzystaniu z oprogramowania, tak aby byli w stanie samodzielnie przejść przez wszystkie zaplanowane scenariusze. W przypadku problemów należy udzielić im wsparcia.
Wiele zespołów korzysta z narzędzi do zarządzania UAT, takich jak Usersnap czy JIRA. Można również wybrać inne metody przeprowadzania testów, na przykład testy grupowe.
Krok 5: Iteracja i naprawa błędów
W przypadku wykrycia błędów, należy powtórzyć test. Jeżeli błędy pojawią się w trakcie procesu testowania, konieczna jest ich naprawa, a następnie ponowne przetestowanie oprogramowania. Po usunięciu wszystkich defektów można dokonać akceptacji oprogramowania, co oznacza, że jest ono gotowe do wdrożenia i spełnia wszystkie wymagania biznesowe.
Najlepsze narzędzia UAT
Wykorzystanie odpowiedniego narzędzia do testowania akceptacji użytkownika (UAT) ułatwia proces testowania, pomaga w gromadzeniu opinii użytkowników i w ulepszaniu oprogramowania. Oto kilka narzędzi, które warto rozważyć:
#1. Usersnap
Usersnap to intuicyjne narzędzie umożliwiające zbieranie opinii użytkowników za pomocą komentarzy, zrzutów ekranu, nagrań audio i wideo. Dzięki temu można sprawnie przeprowadzić testy i usprawnić projekt. To narzędzie jest przydatne dla firm SaaS, eCommerce, agencji internetowych i firm programistycznych.
Usersnap umożliwia kontekstowe raportowanie błędów, dzięki czemu testerzy mogą łatwo dodawać adnotacje i rysować na zrzutach ekranu. Każda opinia jest automatycznie opatrzona istotnymi metadanymi, takimi jak dane o przeglądarce, systemie operacyjnym, rozdzielczości ekranu, lokalizacji itp. Usersnap można bezproblemowo połączyć z Jira, co umożliwia otrzymywanie powiadomień o dodanych opiniach i zgłoszonych błędach.
#2. Userback
Userback to narzędzie, które wspiera użytkowników podczas testów akceptacyjnych i pozwala na sprawną komunikację w oparciu o wizualne informacje zwrotne o stronie internetowej. Dzięki nagrywaniu wideo, testerzy mogą łatwo przekazywać informacje o swoich doświadczeniach z używania strony lub aplikacji.
Zebrane opinie można przekazać bezpośrednio programistom, aby mogli szybciej zdiagnozować problem i wprowadzić konieczne poprawki. Zarządzanie testami UAT i raportowanie błędów w jednym narzędziu pozwala zaoszczędzić czas, jednocześnie pomagając w utrzymaniu porządku poprzez powiadomienia, kategorie i tagi.
#3. Opkey
Opkey to narzędzie do automatyzacji testów, które pozwala na szybkie zidentyfikowanie wszystkich aktualnych scenariuszy testowych. Umożliwia tworzenie niestandardowych testów nawet bez konieczności kodowania.
Opkey wykorzystuje sztuczną inteligencję do samodzielnego naprawiania uszkodzonych testów i eksploracji procesów, co pozwala na natychmiastowe wykrycie procesów biznesowych, generując 100% wymaganych przypadków testowych. Narzędzie proaktywnie informuje o ewentualnych problemach, co umożliwia ich szybsze usunięcie.
#4. TestMonitor
TestMonitor to narzędzie do zarządzania testami UAT, które oferuje intuicyjny sposób testowania. Niezależnie od złożoności wymagań testowych, TestMonitor pozwala na efektywne planowanie, definiowanie i projektowanie testów oraz śledzenie wyników.
Dzięki temu narzędziu można łatwiej zarządzać testami, zyskać przejrzysty obraz jakości oprogramowania i śledzić zmiany. TestMonitor umożliwia szybkie zgłaszanie błędów i problemów, a także dzielenie się opiniami z wykorzystaniem przyjaznego interfejsu. Jego rozbudowane funkcje raportowania pomagają w monitorowaniu postępów. Edytor przypadków testowych w TestMonitor jest łatwy w obsłudze i potrafi obsłużyć duże ilości testów. Narzędzie to umożliwia również ustalanie priorytetów testów i ocenę ryzyka. Posiada zintegrowany tracker problemów, który zawiera filtry, historię, możliwość dodawania komentarzy i załączników oraz zarządzanie czasem.
Podsumowanie
Przeprowadzenie testów UAT gwarantuje, że oprogramowanie nie zawiera błędów i zostało stworzone zgodnie z oczekiwaniami użytkownika końcowego. Dlatego warto pamiętać o wymienionych wymaganiach wstępnych, zaplanować i przeprowadzić testy akceptacyjne użytkownika. Wykorzystanie odpowiednich narzędzi UAT może znacząco zwiększyć efektywność całego procesu.
Zachęcamy do zapoznania się z kolejnymi artykułami, które przybliżą różne aspekty testowania aplikacji.
newsblog.pl