Awaria płyty głównej to wyjątkowo frustrująca usterka sprzętowa. Płyta główna stanowi rdzeń komputera, dlatego wszelkie problemy z nią skutkują nieprawidłowym działaniem pozostałych podzespołów.
Rozpoznanie uszkodzonej płyty głównej może być trudne, jednak istnieje kilka symptomów, które pomogą potwierdzić Twoje podejrzenia.
Rozpoznawanie, czy płyta główna jest uszkodzona, czy tylko źle skonfigurowana
Zanim założysz, że Twoja płyta główna uległa awarii, warto upewnić się, czy nie jest po prostu nieprawidłowo skonfigurowana. Jeśli na płycie głównej widzisz świecące się na czerwono diody, prawdopodobną przyczyną są błędy w konfiguracji. Sprawdź, czy zasilacz, procesor, moduły RAM i karta graficzna są prawidłowo osadzone i kompatybilne. Możesz zweryfikować zgodność części komputera, a także istnieją inne sposoby sprawdzenia, czy któreś z komponentów nie są wadliwe.
Jeżeli konfiguracja płyty głównej i jej podzespołów jest poprawna, istnieje spore prawdopodobieństwo, że przyczyną kłopotów jest sama płyta główna. Aby to potwierdzić, zweryfikuj, czy poniższe objawy występują w Twoim przypadku.
1. Sygnały dźwiękowe płyty głównej podczas uruchamiania komputera
W przypadku problemów z płytą główną, komputer próbuje zasygnalizować to sekwencją dźwięków, zwaną sygnałami POST. Niestety, nie ma uniwersalnego standardu kodów dźwiękowych. Należy ustalić producenta BIOS-u, sprawdzając markę płyty głównej, a następnie wyszukać w sieci frazę „[producent] kody dźwiękowe”.
Większość producentów definiuje kod dźwiękowy wskazujący na uszkodzenie płyty głównej lub inne problemy z nią związane. Jeżeli po zdekodowaniu sygnałów dźwiękowych stwierdzisz, że tak jest w Twoim przypadku, przygotuj się na wymianę płyty. Brak jakiegokolwiek sygnału dźwiękowego i obrazu na ekranie to również wyraźny znak, że płyta główna może być uszkodzona (a może po prostu nie jest podłączona?!). Jeśli jednak kod dźwiękowy wskazuje na problem z innym podzespołem, istnieje duża szansa, że z płytą główną wszystko jest w porządku.
2. Błędy lub brak działania testu POST
Źródło obrazu: Robert S/Flickr/CC BY-SA 2.0
POST (Power-On Self Test) to autotest uruchamiany przez BIOS przed startem systemu. Jeżeli płyta główna jest uszkodzona lub nie działa poprawnie, komputer nie będzie w stanie przeprowadzić testu POST – należy jednak pamiętać, że nieprawidłowa instalacja lub awaria innych podzespołów sprzętowych również może wywołać ten symptom. Jeśli test POST nie powiedzie się, najprawdopodobniej przyczyną jest płyta główna lub zasilacz.
3. Migające diody na płycie głównej
Diodowe wskaźniki na płycie głównej dostarczają dodatkowych informacji o potencjalnych problemach. Większość nowoczesnych płyt głównych ma cztery diody LED oznaczone kolorami. BOOT informuje o problemach z dyskiem twardym/SSD, VGA sygnalizuje kłopoty z GPU, DRAM wskazuje na problemy z pamięcią RAM, a CPU informuje o problemach z procesorem. Jeżeli rozwiązanie problemu wskazywanego przez diodę nie pomaga, to prawdopodobnie przyczyną jest nieprawidłowe działanie płyty głównej.
4. Fizyczne uszkodzenia płyty głównej
Jakiekolwiek fizyczne uszkodzenia płyty głównej to wyraźny sygnał, że może ona być uszkodzona. Sprawdź, czy nie ma wyłamań obwodów, zgięć, wgnieceń, pęknięć, wybrzuszeń kondensatorów lub wycieków elektrolitu. Uszkodzenia spowodowane wodą lub zwarciem są trudniejsze do zauważenia, ale przebarwienia lub przypalenia mogą sugerować ich obecność.
Upewnij się także, czy kołki dystansowe prawidłowo mocują płytę główną. Jeśli nie są odpowiednio dopasowane, mogą spowodować zwarcie. Spróbuj zdemontować i ponownie zainstalować płytę główną. Jeśli płyta jest mocno zakurzona, spróbuj ją wyczyścić sprężonym powietrzem.
5. Wymiana baterii CMOS nie przywraca sprawności płyty głównej
Zanim definitywnie stwierdzisz uszkodzenie płyty, spróbuj wymienić baterię CMOS. Niektóre „awarie” płyty mogą być spowodowane rozładowaną baterią CMOS. Sprawdź w Internecie, jaka bateria CMOS jest odpowiednia do Twojej płyty głównej (najczęściej jest to CR2032). Zainstaluj nową baterię i spróbuj ponownie uruchomić komputer.
6. Wymiana pamięci RAM i usunięcie karty graficznej nie rozwiązują problemu
Nierzadko zdarza się, że komputer nie startuje z powodu problemów z modułami RAM lub kartą graficzną. Możesz sprawdzić, czy tak jest w Twoim przypadku, usuwając kartę graficzną i wszystkie kości pamięci RAM z wyjątkiem jednej. Jeśli system nadal się nie uruchamia, spróbuj wymienić pamięć RAM na inną. Brak reakcji na uruchomienie pomimo usunięcia pamięci RAM i karty graficznej wskazuje, że żaden z tych podzespołów nie jest źródłem problemu.
7. Komponenty działają prawidłowo w innej płycie głównej
Jeżeli po instalacji innej płyty głównej system zacznie działać poprawnie, jest bardzo prawdopodobne, że to Twoja płyta główna jest uszkodzona. Ten test jest bardzo pomocny, ponieważ pozwala jednoznacznie stwierdzić, czy to płyta główna jest przyczyną awarii, czy problem leży gdzie indziej (np. w zasilaczu lub procesorze).
Warto również spróbować wymienić zasilacz, jeśli masz taką możliwość!
8. Płyta główna nie uruchamia się nawet w konfiguracji testowej
Konfiguracja testowa (breadboarding) polega na rozłożeniu komputera do podstawowych komponentów: płyty głównej, pojedynczej kości pamięci RAM, procesora z chłodzeniem oraz zasilacza. Jeżeli Twoja płyta ma głośnik, upewnij się, że jest on podłączony. Wszystkie te podzespoły umieść na macie antystatycznej i spróbuj uruchomić komputer.
Jeśli konfiguracja testowa nie działa, można podejrzewać uszkodzenie jednego z podzespołów. Powinieneś usłyszeć sygnał dźwiękowy z głośnika płyty lub zaobserwować świecenie diod sygnalizujących błędy. Jeśli wszystko wydaje się w porządku, wyłącz komputer i dodawaj po jednym komponencie, aż system przestanie działać. Gdy tak się stanie, zidentyfikujesz wadliwy element.
Wymiana płyty głównej i przywrócenie systemu
Diagnozowanie awarii płyty głównej jest trudne. Choć czasami wymaga wielu żmudnych procesów, można przywrócić poprawne działanie niemal każdego urządzenia, podejmując odpowiednie kroki. Jeżeli okaże się, że przyczyną problemów jest płyta główna, sprawdź, czy nie jest objęta gwarancją – wielu producentów oferuje korzystne warunki.
newsblog.pl
Maciej – redaktor, pasjonat technologii i samozwańczy pogromca błędów w systemie Windows. Zna Linuxa lepiej niż własną lodówkę, a kawa to jego główne źródło zasilania. Pisze, testuje, naprawia – i czasem nawet wyłącza i włącza ponownie. W wolnych chwilach udaje, że odpoczywa, ale i tak kończy z laptopem na kolanach.