Kompletny przewodnik po analizie łańcucha wartości i zagadnieniach pokrewnych…
Łańcuch wartości to uporządkowany zbiór operacji i procesów biznesowych, które rozpoczynają się w momencie projektowania, przechodzą przez etap marketingu, a kończą na dostarczeniu finalnego produktu klientowi. Takie podejście skłania do spojrzenia na całość procesu produkcyjnego, identyfikując na każdym etapie wartość dodaną generowaną w całym łańcuchu.
Proces ten obejmuje kluczowe fazy, takie jak zaopatrzenie, wytwarzanie i promocja. Analiza łańcucha wartości umożliwia ocenę złożoności poszczególnych działań realizowanych w ramach organizacji, na każdym etapie jej funkcjonowania.
Głównym celem analizy łańcucha wartości jest podniesienie efektywności produkcji, tak aby firma mogła dostarczać maksymalną wartość przy jednoczesnej minimalizacji kosztów.
Co składa się na łańcuch wartości?
Efektywne funkcjonowanie łańcucha wartości wymaga zaangażowania zasobów oraz generowania wyników. Każdy element łańcucha wartości charakteryzuje się określonymi wymogami, gdzie wynik jest pochodną wprowadzonych danych. Te dane wejściowe mogą pochodzić z innych działań w ramach łańcucha, jak np. zaangażowanie, pozyskiwanie/produkcja, a także ze źródeł zewnętrznych, takich jak zarządzanie.
Podobnie, wyprodukowane towary mogą być przekazywane do dalszych etapów łańcucha wartości lub trafiać bezpośrednio do końcowych odbiorców.
Wybrane komponenty łańcucha wartości to:
- Planowanie: To fundamentalny element łańcucha wartości, stanowiący pierwszy, kluczowy krok. Przedsiębiorstwo musi precyzyjnie określić swoją wizję, długoterminowe cele oraz misję, które korespondują z oferowanymi produktami i usługami. Ten strategiczny komponent wymaga intensywnych działań, by zapewnić działalność generującą zyski. Jasno zdefiniowany cel jest fundamentem prawidłowego planowania, a w jego sprecyzowaniu pomocne mogą być szablony mapowania strategii.
- Doskonalenie: Łańcuch wartości to proces ciągły, który wymaga nieustannego udoskonalania na każdym poziomie. Przedsiębiorstwo powinno dostarczać produkty i usługi o najwyższej jakości w ramach wszystkich dostępnych na rynku przedziałów cenowych, co ma na celu przyciągnięcie klientów. Usprawnianie łańcucha wartości wiąże się z analizą działań konkurencji, by móc ich wyprzedzić, a także z identyfikacją potrzeb konsumentów w celu zapewnienia jak najlepszych efektów.
- Projektowanie: Projektowanie oraz jego wdrożenie to kosztowny element łańcucha wartości, który ma na celu zaspokojenie potrzeb popytu. Aby sprostać oczekiwaniom klientów, firma musi dążyć do bycia postrzeganą jako lider pod względem jakości, kosztów i usług. Dobry projekt uwzględnia również sposób, w jaki produkt lub usługa spełni oczekiwania docelowej grupy odbiorców. To z kolei wzmacnia zaufanie klientów do firmy. Narzędzia do tworzenia makiet stanowią znaczną pomoc w tworzeniu prototypów, pozwalając na przetestowanie wyglądu i funkcjonalności produktu finalnego przed jego wdrożeniem.
- Dostawa: Dostawa oraz wsparcie gwarantują, że produkty i usługi dotrą do klientów zgodnie z uzgodnionymi warunkami. Ten element buduje unikalną wartość marki, którą klient dostrzega. Aby zachować wiarygodność na rynku, produkt lub usługa firmy musi być zgodna z tym, co prezentuje w działaniach marketingowych.
Przykłady zastosowania łańcucha wartości w praktyce
Starbucks
Starbucks, międzynarodowa korporacja z siedzibą w USA, specjalizuje się w usługach kawiarnianych i paleniu kawy. Jest to największa sieć kawiarni na świecie, działająca w ponad 80 krajach. Firma została założona 30 marca 1971 roku.
Model łańcucha wartości Starbucks, w kontekście globalnego działania, przedstawia się następująco:
- Logistyka przychodząca: Ziarna kawy stanowią wyróżnik Starbucks na tle konkurencji. Firma pozyskuje wysokiej jakości ziarna z różnych zakątków świata, wykorzystując transport. Różnorodność surowców wykorzystywanych do produkcji napojów pozwala Starbucksowi na ustalanie wyższych cen za swoje usługi, co jest rekompensowane oferowaniem produktów o najwyższej jakości.
- Działalność operacyjna: Starbucks oferuje ziarna kawy o różnorodnych smakach i mieszankach, przygotowywane we własnych palarniach. Firma utrzymuje najwyższej klasy obiekty i sprzęt, szkoli personel oraz dba o przygotowanie żywności i napojów w swoich lokalach. Priorytetem firmy jest zapewnienie obsługi klienta na najwyższym poziomie, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości.
- Logistyka wychodząca: Dystrybucja Starbucks działa sprawnie w wielu krajach, sprzedając zarówno pakowaną kawę, jak i inne produkty w swoich punktach sprzedaży. Firma dostarcza także surowce do swoich sklepów za pośrednictwem sieci dystrybutorów i dostawców.
- Marketing i sprzedaż: Sprzedaż oraz działania marketingowe to kluczowe czynniki, które uczyniły firmę rozpoznawalną na całym świecie. Atmosfera i wystrój lokali są zaprojektowane tak, aby zapewnić klientom wyjątkowe wrażenia, zachęcające do powrotów. Starbucks szkoli również swoich pracowników w zakresie odpowiednich relacji z klientami.
- Usługa: Starbucks proponuje szeroki wybór naczyń do pieczenia i kawy o różnych aromatach. Klienci mogą liczyć na doskonałą obsługę. Dodatkowe usługi, takie jak programy lojalnościowe i metody interakcji, podnoszą jakość obsługi klienta.
Firmy, ustalając ceny, korzystają z narzędzi monitorowania cen konkurencji. Pozwala to im na utrzymywanie cen w przedziale akceptowalnym dla klientów, bez obniżania wartości produktu i uzasadniając koszty operacyjne.
Tesla
Tesla została założona 1 stycznia 2003 roku w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. Jest to globalne przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją pojazdów zasilanych energią słoneczną i samochodową. Firma działa w ponad 30 krajach, a jej łańcuch wartości przedstawia się następująco:
- Logistyka przychodząca: Jako firma produkcyjna, Tesla potrzebuje różnorodnych surowców. Niektóre materiały są trudno dostępne. Firma ma rozbudowaną globalną sieć dostawców, a wszystkie dane wejściowe są przekazywane, przechowywane i dokumentowane zgodnie z zasadami logistyki przychodzącej.
- Działalność operacyjna: Tesla posiada fabryki w Kalifornii, Holandii i Chinach. Firma efektywnie zarządza wewnętrznymi operacjami i koordynuje działania pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Działalność firmy podzielona jest na dwa segmenty: produkcję pojazdów i energię słoneczną, a proces komunikacji gwarantuje płynność działania.
- Logistyka wychodząca: Logistyka wychodząca globalnego producenta obejmuje magazynowanie, realizację zamówień i transport. Łańcuch wartości Tesli skupia się na minimalizacji kosztów dostawy, co jest jednym z czynników jej globalnego sukcesu. Firma koncentruje się na zadowoleniu klienta, oferując sprzedaż online, co usprawnia proces dostawy.
- Marketing i sprzedaż: Tesla promuje swoje usługi marketingowe w oparciu o wysoką jakość produkcji. Firma zyskuje globalną przewagę dzięki produkcji przyszłościowych, przyjaznych środowisku pojazdów.
- Usługi: Jako firma zorientowana na klienta, Tesla stawia na zadowolenie odbiorców na pierwszym miejscu. Firma rozszerza swoją obecność na cały świat, wzmacniając swoją pozycję globalną.
Sprzedaż nie wynika tylko z chęci zapłaty, ale także z ogólnego zadowolenia klienta z zakupu, a Tesla potrafiła to wykorzystać.
Model łańcucha wartości według Portera
Łańcuch wartości obejmuje wszystkie systemy wykorzystywane przez organizację do generowania przychodów. Obejmuje różne podsystemy, które współpracują ze sobą, aby stworzyć produkty i usługi, co oznacza, że łańcuch wartości obejmuje cały proces, od początku do końca.
Michael Porter opracował narzędzie do zarządzania strategicznego, aby analizować łańcuch wartości firmy w kontekście jego znaczenia. Porter, znany ze swojego modelu pięciu sił, opisał ramy analizy łańcucha wartości w swojej książce z 1985 roku „Przewaga konkurencyjna”.
Porter postrzega przewagę konkurencyjną firmy jako efekt wewnętrznych operacji, takich jak marketing i funkcje wsparcia. Podzielił swój model na kategorie: działania podstawowe i działania pomocnicze.
Źródło obrazu: Edrawsoft.com
Porter szczegółowo opisał te dwie kategorie:
Działania podstawowe
- Logistyka przychodząca: Termin ten odnosi się do przepływu surowców wewnątrz przedsiębiorstwa. Obejmuje procesy takie jak odbiór, przechowywanie i dystrybucja danych wejściowych. Dostawcy odgrywają kluczową rolę w logistyce przychodzącej, zapewniając dostawy na czas i we właściwe miejsce.
- Operacje: Operacje, inaczej produkcja, to proces przetwarzania surowców w użyteczne usługi. Obejmuje działania produkcyjne realizowane w ramach firmy.
- Logistyka wychodząca: Logistyka wychodząca to proces dostarczania produktów do klientów. Obejmuje systemy dystrybucji, przechowywania i gromadzenia, które umożliwiają przepływ towarów od firmy do odbiorców.
- Marketing i sprzedaż: Marketing to proces wzbudzania zainteresowania klientów produktem, poprawiający komunikację i zwiększający interakcję z klientami.
- Usługi: Usługi w firmie mają za zadanie utrzymać wartość produktów w całym cyklu życia, co oznacza, że firma musi zapewniać ten sam poziom usług przy każdej wizycie klienta.
Działania pomocnicze
- Infrastruktura firmy: Struktura firmy i styl zarządzania to elementy jej infrastruktury. Systemy wsparcia biznesu i operacji obejmują systemy prawne, administracyjne i księgowe, umożliwiające ciągłe funkcjonowanie firmy.
- Zarządzanie zasobami ludzkimi: Zarządzanie zasobami ludzkimi jest niezbędne i obejmuje procesy rekrutacji, szkolenia i wynagradzania pracowników. Mierzy efektywność, z jaką pracownicy są pozyskiwani, rozwijani, motywowani i zatrzymywani.
- Technologia: Wsparcie w badaniach i rozwoju w ulepszaniu projektów produktów i automatyzacji procesów. Jego zadaniem jest przetwarzanie, organizowanie i ochrona wiedzy w organizacji. Postęp technologiczny i doskonałość techniczna są elementami tworzenia wartości biznesowej.
- Zaopatrzenie: Zaopatrzenie to proces pozyskiwania zasobów niezbędnych do działalności firmy. Obejmuje lokalizowanie dostawców i negocjowanie najlepszych cen. Procesy pozyskiwania zasobów, surowców lub nakładów dla firmy są ściśle powiązane z logistyką przychodzącą, w ramach której firma chce odsprzedać zakupione produkty.
Jak przeprowadzić analizę łańcucha wartości
Poniżej przedstawiono kroki, które należy podjąć, aby przeprowadzić analizę łańcucha wartości:
Zdefiniuj działalność biznesową
Pierwszym krokiem w tworzeniu łańcucha wartości jest zidentyfikowanie każdego etapu procesu, który jest niezbędny do wyprodukowania finalnego produktu. Należy ustalić priorytety dla działań podstawowych, zanim przejdzie się do działań pomocniczych.
Należy zebrać szczegółowe informacje na temat każdej funkcji biznesowej. Ten krok może być czasochłonny. Wiele firm korzysta z technologii, aby przyspieszyć pracę i poprawić jej jakość, jednocześnie zachęcając do współpracy.
Przeanalizuj koszty
Kolejnym krokiem w analizie łańcucha wartości jest kalkulacja kosztów. Polega na obliczeniu wszystkich wydatków niezbędnych do prowadzenia firmy, w tym kosztów wynajmu, mediów i wynagrodzeń pracowników.
Zespół odpowiedzialny za opracowanie analizy łańcucha wartości powinien rozważyć, jak każda funkcja przyczynia się do korzyści klientów i firmy. Firmy mogą porównać koszt swojego łańcucha wartości z innymi dostępnymi na rynku, a także wykorzystać oprogramowanie do zarządzania wydatkami, aby uzyskać realistyczny obraz własnych kosztów.
Sprawdź, czy każde działanie służy zamierzonemu celowi, porównując je z działaniami konkurencji, która dąży do uzyskania przewagi.
Obserwuj konkurencję
Firma musi być świadoma działań konkurencji i potrzeb swoich klientów, aby zyskać przewagę konkurencyjną i dodać maksymalną wartość do produktu lub usługi. Każda firma, która analizuje łańcuch wartości, powinna dokładnie monitorować wyniki, ponieważ zwiększą one przewagę konkurencyjną.
Badania rynku są pierwszym krokiem do zrozumienia potrzeb i problemów klientów. W tym celu można zorganizować grupy fokusowe lub przeprowadzać ankiety online.
Po podjęciu decyzji o tym, który rodzaj benchmarkingu zastosować, firma może wybrać konkurentów, z którymi chce się porównywać. Firma może zbierać dane i wykorzystywać zasoby do wsparcia odpowiednich badań, w tym systemy optymalizacji cen.
Zrozum opinie klientów
Trwałość biznesu zależy od klientów, a to ich opinia ma znaczenie. Oznacza to, że wartość firmy jest uzależniona od wartości, jaką klienci przypisują produktowi lub usłudze.
Firmy muszą wiedzieć, jak klienci postrzegają łańcuch wartości, ponieważ może to być kluczowy czynnik w definiowaniu przewagi konkurencyjnej. W pełni zrealizowana analiza łańcucha wartości polega na przeprowadzaniu ankiet i korzystaniu z narzędzi do zbierania opinii, aby lepiej zrozumieć percepcję rynku docelowego.
Zidentyfikuj możliwości
Ostatnim krokiem w analizie łańcucha wartości jest uzyskanie pełnego zrozumienia mocnych stron firmy i obszarów wymagających poprawy. Proces ten rozpoczyna się od ulepszeń, które wymagają minimalnych nakładów, ale mogą przynieść znaczące efekty.
Po ustaleniu obszarów do poprawy, firmy mogą zająć się bardziej krytycznymi problemami, które obniżają produktywność. Dodatkowe informacje pomagają firmom w modyfikacji zadań i procesów, aby zmaksymalizować wartość dla docelowego rynku i zwiększyć marże zysku.
Podsumowanie
Analiza łańcucha wartości jest potężnym narzędziem zarządzania, które pomaga określić, które działania organizacyjne przekładają się na wyższą jakość produktu lub usługi. Jeśli firma dostarcza produkty i usługi za pomocą narzędzi do analizy łańcucha wartości, klienci będą bardziej skłonni zapłacić, co z kolei zwiększy zyski firmy.
Analiza łańcucha wartości tworzy, utrzymuje i wzmacnia przewagę konkurencyjną. Pomaga również w identyfikacji obszarów, które można zoptymalizować, aby zwiększyć efektywność i zyskowność.
Analiza łańcucha wartości jest niezbędna do oceny jakości produktu, kosztów i efektywności działań. Pozwala dodać wartość do każdego aspektu organizacji. Bada, w jaki sposób można stworzyć solidną przewagę konkurencyjną poprzez połączenie działań podstawowych i wspierających.
Teraz, gdy wiesz już, czym jest analiza łańcucha wartości, możesz skupić się na dostawach, korzystając z: Analizy łańcucha dostaw, wyjaśnionej w 5 minut!