Praca z komputerem opartym na systemie Linux znacząco różni się od użytkowania systemów Windows czy macOS. Użytkownik ma do dyspozycji zarówno interfejs graficzny, jak i wiersz poleceń. Chociaż interfejs graficzny (GUI) wydaje się prostszy w obsłudze, wiersz poleceń (CLI) oferuje swoje unikalne zalety. Dogłębne zaznajomienie z kluczowymi poleceniami terminala w systemie Linux pozwala na szybką i sprawną realizację zadań. Wśród tych poleceń, „cat” wyróżnia się jako jedno z najczęściej wykorzystywanych. Jest ono fabrycznie wbudowane w pakiet coreutils we wszystkich dystrybucjach Linuksa, zachowując identyczną składnię niezależnie od dystrybucji. W dalszej części artykułu przedstawimy, jak skutecznie korzystać z polecenia „cat”, prezentując różnorodne, praktyczne zastosowania.
Polecenie „cat” w systemie Linux: Szczegółowe omówienie (2023)
Zanim przejdziemy do przykładów użycia, warto zrozumieć istotę polecenia „cat”, jego składnię oraz dostępne opcje. Następnie zaprezentujemy, jak efektywnie wykorzystać „cat” do przeglądania pojedynczych i wielu plików, łączenia ich zawartości, sortowania danych oraz innych przydatnych operacji.
Czym jest polecenie „cat” w systemie Linux?
Polecenie „cat”, będące skrótem od „concatenate” (łączenie), jest kluczowym narzędziem w arsenale każdego użytkownika Linuksa. Początkowo stworzone dla systemu operacyjnego UNIX, zostało później zaadaptowane przez Linuksa oraz macOS. Jego głównym celem jest zarządzanie plikami, umożliwiając użytkownikom tworzenie nowych plików, wyświetlanie ich zawartości, modyfikację, łączenie kilku plików w jeden oraz wiele innych operacji.
Jak korzystać z polecenia „cat”: Składnia i dostępne opcje
Zanim przejdziemy do praktycznych demonstracji, przyjrzyjmy się strukturze polecenia „cat” w systemie Linux. Składnia jest intuicyjna i łatwa do zapamiętania. W zależności od zamierzonego działania, polecenie to wymaga użycia opcji i nazw plików. Ogólny schemat składni wygląda następująco:
cat
Poniżej przedstawiamy najczęściej wykorzystywane opcje polecenia „cat”:
OpcjeOpis-nWyświetla numery wierszy dla każdego wiersza.-TPrzedstawia każdy znak tabulacji w pliku.-ePokazuje znak końca każdego wiersza w pliku.-sScala kolejne puste wiersze w jeden.-bWyświetla numery tylko dla niepustych wierszy.
Przykłady użycia polecenia „cat” w terminalu Linux
Wyświetlanie zawartości pojedynczego pliku
Najbardziej podstawowym zastosowaniem polecenia „cat” jest wyświetlanie zawartości pojedynczego pliku. Można to osiągnąć za pomocą następującej składni:
cat
Wyświetlanie zawartości wielu plików
Polecenie „cat” umożliwia również wyświetlanie zawartości wielu plików jednocześnie. Wystarczy podać ich nazwy, oddzielając je spacjami. Przykładowa składnia:
cat
Wyświetlanie numerów wierszy
Standardowo polecenie „cat” nie wyświetla numerów wierszy. Aby je zobaczyć, należy użyć opcji „-n” w połączeniu z poleceniem „cat”:
cat -n
Tworzenie nowego pliku za pomocą polecenia „cat”
Do tworzenia nowych plików zazwyczaj wykorzystuje się polecenie „touch” lub edytory tekstowe. Niemniej jednak, polecenie „cat” również może służyć do szybkiej edycji plików. Dzięki niemu można utworzyć nowy plik i od razu dodać do niego treść. Składnia wygląda następująco:
cat >
Symbol „>” to operator nadpisywania, służący do zastąpienia ewentualnej istniejącej zawartości pliku nową. Ponieważ tworzony plik jest początkowo pusty, wszystko, co wpiszemy, zostanie w nim zapisane. Po zakończeniu wprowadzania treści, należy wcisnąć klawisz „ENTER”, a następnie kombinację „CTRL + d”, aby zakończyć proces.
W powyższym przykładzie, nowy plik o nazwie „test1.txt” został utworzony przy użyciu polecenia „cat”, a jego zawartość została wyświetlona za pomocą kolejnego polecenia „cat”.
Łączenie dwóch plików w jeden
Polecenie „cat” umożliwia również łączenie dwóch plików w jeden. W tym celu wykorzystujemy operator dołączania „>>”, który dodaje zawartość pierwszego pliku na końcu drugiego:
cat
W powyższym przykładzie, treść pliku „test1.txt” została dodana na końcu pliku „test2.txt”. Rezultat można zweryfikować, wyświetlając zawartość pliku „test2.txt” za pomocą kolejnego polecenia „cat”.
Kopiowanie zawartości jednego pliku do drugiego
Polecenie „cat” może również posłużyć do skopiowania zawartości jednego pliku do drugiego. W tym przypadku operator „>” nadpisuje zawartość pliku docelowego (plik_2) treścią pliku źródłowego (plik_1):
cat
W powyższym przykładzie, zawartość pliku „test1.txt” zastąpiła zawartość pliku „test2.txt” dzięki operatorowi nadpisywania.
Wyświetlanie znaków niewidocznych
Standardowo polecenie „cat” nie uwidacznia znaków końca linii. Aby je zobaczyć, należy użyć opcji „-E”. W efekcie, koniec każdej linii zostanie oznaczony znakiem „$”:
cat -E
Z kolei, aby tabulacje były wyświetlane jako „^I” zamiast kilku spacji, należy użyć opcji „-T”:
cat -T
Aby zobaczyć inne niewidoczne znaki, należy użyć opcji „-v”:
cat -v
Jak widać na powyższym przykładzie, znaki końca linii są oznaczone „$”, a tabulacje – „^I”.
Scalanie wielu pustych linii w jedną
W plikach mogą pojawiać się niepotrzebne puste wiersze. Aby je scalić w jeden, można użyć opcji „-s”:
cat -s
Wyświetlanie zawartości pliku w odwrotnej kolejności (polecenie „tac”)
Standardowo „cat” wyświetla zawartość pliku od góry do dołu. Jeżeli jednak chcemy przejrzeć plik od końca, na przykład w przypadku dużych plików dziennika, możemy użyć polecenia „tac”. Jest to odwrotność polecenia „cat” i wyświetla zawartość od ostatniej linii do pierwszej. Składnia polecenia „tac”:
tac
Sortowanie zawartości plików
W systemie Linux, polecenia można łączyć przy użyciu przekierowań potokowych, które przekazują wyjście jednego polecenia jako wejście drugiego. Dostępne są operator przekierowania wyjścia (>) oraz operator dołączania wyjścia (>>).
Istnieje również przekierowanie potokowe (|), które pozwala na jednoczesne uruchomienie dwóch lub więcej poleceń. Wynik działania pierwszego polecenia staje się danymi wejściowymi dla następnego, tworząc potok.
Polecenie „cat” wyświetla zawartość pliku w tej samej kolejności, w jakiej dane są w nim zapisane. Natomiast polecenie „sort” porządkuje dane w kolejności rosnącej lub malejącej. Łącząc te dwa polecenia za pomocą potoku, możemy posortować zawartość pliku. Składnia takiego połączenia:
cat
W powyższym przykładzie, wyjście polecenia „cat” jest przekazywane jako wejście do polecenia „sort”, które porządkuje zawartość pliku „test3.txt” alfabetycznie i wyświetla posortowane dane.
Przeglądanie dużych plików za pomocą polecenia „cat”
Wyświetlanie dużych plików może powodować problemy nawet na komputerach o wysokiej wydajności. W takich przypadkach zaleca się użycie polecenia „less” w połączeniu z „cat” i operatorem potoku. Polecenie „less” ładuje tylko fragment pliku, co oszczędza zasoby systemowe. Można swobodnie przewijać plik przy użyciu strzałek. Składnia łączenia „cat” i „less”:
cat
W powyższym przykładzie, po wykonaniu polecenia, plik nie jest wyświetlany w tym samym oknie terminala. Zamiast tego, zawartość pliku jest prezentowana w nowym widoku terminala. Można przewijać tekst przy użyciu strzałek. Do przejścia na dół tekstu służy kombinacja „GG”, natomiast do przejścia na górę – „gg”. Aby zamknąć nowy widok terminala, należy nacisnąć „q”.
Praktyczne zastosowania polecenia „cat”
Polecenia „cat” i „tac” znacznie upraszczają zarządzanie plikami w środowisku terminala Linux. Wraz z dostępnymi opcjami i operatorami, polecenie „cat” staje się niezastąpionym narzędziem, ułatwiającym i usprawniającym codzienną pracę. W tym artykule przedstawiliśmy szereg praktycznych przykładów, ilustrujących tworzenie, łączenie i przeglądanie plików w systemie Linux. Zachęcamy do odwiedzenia oficjalnej strony podręcznika, aby zgłębić wiedzę na temat polecenia „cat”. W razie jakichkolwiek problemów, zapraszamy do zadawania pytań w komentarzach poniżej.