Analiza przyczyn i skutków awarii (FMEA) to proaktywna, metodyczna procedura oceny ryzyka, realizowana krok po kroku. Jej głównym celem jest dogłębna weryfikacja procesów i/lub produktów, aby precyzyjnie zlokalizować i zrozumieć potencjalne punkty awarii w ich fazie projektowania, wytwarzania i montażu, a także zrozumieć konsekwencje tychże niepowodzeń. W rezultacie możliwe staje się wyznaczenie obszarów, które wymagają pilnej interwencji.
Pojęcie „tryb awarii” odnosi się do różnych sposobów lub form, w jakich dany produkt lub proces może ulec uszkodzeniu. Awaria to faktyczny błąd, który występuje i ma wpływ na użytkowników procesu lub produktu. Z kolei analiza skutków bada konsekwencje wynikające z różnych rozpoznanych trybów awarii.
FMEA jest szczególnie przydatna w zarządzaniu testami. W procesie sterowania i monitorowania testów, FMEA pomaga skupić zasoby na najważniejszych lub najbardziej ryzykownych obszarach, co bezpośrednio przekłada się na wysoką jakość testowania produktów.
W praktyce, FMEA jest używana do identyfikacji potencjalnych zagrożeń i defektów w procesie testowania oraz do ustalenia ich priorytetów na podstawie ich wpływu na jakość i niezawodność testowanego produktu.
Dodatkowo, FMEA wspiera testerów w rozpoznawaniu trybów awarii, takich jak awarie sprzętu lub błędy oprogramowania, oraz w określaniu ich wpływu na cały proces testowania i testowany produkt.
Dlaczego FMEA ma istotne znaczenie?
Żaden produkt ani usługa nie są w pełni idealne i wolne od błędów. Niemniej jednak, podejmowanie działań minimalizujących ryzyko wystąpienia błędów powinno być standardową praktyką.
Błędy generują koszty, zwłaszcza jeśli pojawią się lub zostaną wykryte na późnych etapach rozwoju produktu lub procesu. Im wcześniej błąd zostanie zidentyfikowany, tym lepiej. Dlatego właśnie FMEA ma kluczowe znaczenie podczas fazy projektowania, produkcji lub montażu produktów i procesów.
FMEA umożliwia wczesne wykrywanie awarii i nadawanie im priorytetów w oparciu o dotkliwość ich konsekwencji, łatwość wykrycia i częstotliwość występowania. Następnie, można podjąć działania zmierzające do zminimalizowania lub wyeliminowania awarii, zaczynając od tych, które mają najpoważniejsze skutki.
Takie podejście pomaga zapobiegać ponownemu występowaniu awarii. Co więcej, w przypadku wystąpienia trybu awarii, użytkownicy mają dostęp do przewodnika z instrukcjami, jak poradzić sobie z problemem.
Kiedy należy przeprowadzić analizę trybu i skutków awarii?
FMEA przynosi najlepsze efekty w sytuacjach, gdzie istnieje potencjalne ryzyko wystąpienia awarii. Dotyczy to najczęściej działań wprowadzających zmiany w projektach, produktach, funkcjach lub w sposobie wykorzystania istniejących produktów.
Oto kilka sytuacji, w których przeprowadzenie FMEA może okazać się korzystne:
- Podczas projektowania nowego produktu lub procesu, lub przeprojektowywania istniejącego produktu
- W przypadku, gdy istniejący produkt ma być użyty w sposób niezgodny z pierwotnym zamierzeniem lub gdy istniejący proces ma być zastosowany w nowy sposób
- Gdy zachodzi potrzeba udoskonalenia istniejącego produktu, procesu lub usługi
- W celu przeanalizowania awarii i zapewnienia integralności produktu lub usługi
- Podczas opracowywania planów kontroli dla nowego procesu lub modyfikacji istniejącego procesu
Zaleca się również, aby analiza FMEA była przeprowadzana regularnie w całym cyklu życia produktu lub procesu.
Przykłady zastosowania FMEA
Metoda FMEA znalazła zastosowanie w wielu różnych sektorach przemysłu. W obszarze rozwoju oprogramowania FMEA może być użyta do rozpoznawania potencjalnych trybów awarii w tworzonej aplikacji bankowej. Tryby te mogą obejmować naruszenia bezpieczeństwa, błędy w obliczeniach, a nawet utratę danych podczas transakcji.
Konsekwencją tych awarii mogą być straty finansowe lub utrata wrażliwych danych. Dzięki analizie FMEA programiści mogą rejestrować potencjalne tryby awarii, oceniać ich dotkliwość i przygotowywać plany działania w celu rozwiązania problemów związanych z wysokim ryzykiem.
W produkcji, FMEA może pomóc w identyfikacji trybów awarii w procesie takim jak formowanie wtryskowe. Przykładowe tryby awarii to opóźnienia w produkcji, pękanie formy czy nieprawidłowy wtrysk materiału.
Efektem tych awarii może być produkcja elementów niespełniających norm, wzrost kosztów i spadek efektywności produkcji. Dzięki analizie FMEA możliwe jest zidentyfikowanie tych trybów awarii i podjęcie działań w celu poprawy jakości procesu oraz ogólnych wyników w firmie produkcyjnej.
Proces FMEA
Podczas analizy FMEA podejmuje się następujące kroki w celu identyfikacji i eliminacji potencjalnych awarii w produkcie lub procesie:
- Precyzyjne zdefiniowanie zakresu analizy FMEA oraz rodzaju przeprowadzanej analizy, uwzględniając jej szczegółowość. Kluczowe jest, aby wszyscy członkowie zespołu jasno rozumieli cele analizy.
- Utworzenie zespołu składającego się z osób o różnorodnej wiedzy i doświadczeniu w zakresie produktu, procesu lub usługi oraz zrozumieniu potrzeb klienta.
- Podział systemu lub procesu na możliwe do zarządzania komponenty, funkcje lub etapy analizy.
- Identyfikacja potencjalnych trybów awarii dla każdego komponentu lub funkcji.
- Określenie wpływu każdego potencjalnego trybu awarii na system, produkty lub proces.
- Przypisanie poziomu dotkliwości, częstotliwości występowania i poziomu wykrywalności do każdego trybu awarii, w oparciu o potencjalne skutki awarii. Zastosowanie skali ocen, np. od 1 do 10, gdzie 10 oznacza najpoważniejszą konsekwencję.
- Określenie potencjalnych przyczyn każdego trybu awarii. Można w tym celu użyć burzy mózgów lub innych narzędzi, takich jak diagram Ishikawy.
- Ocena każdego trybu awarii w oparciu o wybrane kryteria, np. częstotliwość występowania, łatwość wykrycia lub dotkliwość konsekwencji.
- Opracowanie i wdrożenie planów działania w celu wyeliminowania najbardziej krytycznych trybów awarii, włączając zmiany w projekcie, procesie lub dodatkowe kontrole.
- Dokumentowanie i aktualizacja FMEA, uwzględniając zidentyfikowane tryby awarii i podjęte działania naprawcze. Następnie, informacje są przekazywane odpowiednim interesariuszom.
Analiza FMEA powinna być procesem ciągłym. Poniżej prezentujemy listę oprogramowania, które może znacznie ułatwić i usprawnić proces FMEA.
ReliaSoft XFMEA
XFMEA firmy ReliaSoft jest wszechstronnym oprogramowaniem do analizy FMEA, które jest wykorzystywane przez firmy takie jak Rolls Royce, Coca-cola czy BAE Systems.
Program umożliwia użytkownikom przeprowadzanie czterech różnych rodzajów analiz FMEA: FMEA procesu, FMEA systemu, FMEA projektu oraz analizę trybów, skutków i krytyczności awarii (FMECA). Ponadto, XFMEA wspiera główne standardy branżowe dla wszystkich rodzajów analiz FMEA.
XFMEA pozwala na łatwą konfigurację projektu analizy, umożliwiając jego dostosowanie do dowolnej metodologii oceny ryzyka. Dodatkowo, umożliwia przesyłanie danych z Design FMEA do Process FMEA, automatyczne generowanie testów do wykonania podczas FMEA, oferuje elastyczne narzędzia do zarządzania danymi oraz wspiera schematy przepływu procesu, co zapewnia logiczny, wizualny obraz analizowanego procesu.
Intelex FMEA
Intelex FMEA to program, który kładzie nacisk na współpracę i zespołowe rozwiązywanie problemów. Pomaga organizacjom w standaryzacji procesów FMEA. Umożliwia identyfikację i eliminację potencjalnych awarii w produktach i procesach, a także łatwe śledzenie wszystkich FMEA w całej organizacji. Ponadto, Intelex FMEA pozwala na monitorowanie działań naprawczych i zapobiegawczych oraz tworzenie bazy wiedzy o potencjalnych skutkach i przyczynach awarii.
DataLyzer FMEA
DataLyzer FMEA jest dostępny jako moduł pakietu oprogramowania DataLyzer, ale może działać również jako samodzielny moduł. Umożliwia dostosowanie kryteriów FMEA i symboli klasyfikacji do specyfiki branży. DataLyzer FMEA obsługuje również przypisywanie ról i uprawnień, co ułatwia zarządzanie dostępem do zasobów i umożliwia pracę wielu użytkowników w różnych działach.
Program oferuje również łatwe tworzenie i generowanie przepływów procesów FMEA, konserwację FMEA przy użyciu referencyjnych FMEA, analizę przyczyn źródłowych awarii oraz generowanie szczegółowych raportów. DataLyzer FMEA jest łatwy w obsłudze i oferuje bezpłatne samouczki.
Relyence FMEA
Relyence FMEA jest kompletnym rozwiązaniem do przeprowadzania analiz FMEA. Umożliwia przeprowadzanie analiz FMEA różnego rodzaju – FMEA projektu, procesu, części czy FMEA-MSR, oraz tworzenie własnych, niestandardowych FMEA. Użytkownicy mogą korzystać z gotowych szablonów FMEA lub tworzyć własne. Dostępny jest także bank wiedzy Relyence, który umożliwia ponowne wykorzystanie, wyszukiwanie i synchronizację analiz FMEA.
Dzięki Relyence FMEA analiza może być prowadzona w dowolnym miejscu i czasie, na dowolnym urządzeniu. Program obsługuje uprawnienia oparte na rolach i kontrolę dostępu, zapewniając synchronizację danych i aktualność analiz. Użytkownicy mają również dostęp do pulpitu, który gromadzi i porządkuje dane FMEA, zapewniając całościowy przegląd przeprowadzonych analiz.
PQ-FMEA+
PQ-FMEA+ to oprogramowanie do FMEA dostępne w ośmiu językach. Program umożliwia tworzenie różnych analiz FMEA, planowanie kontroli i rysowanie schematów blokowych procesów. Dzięki PQ-FMEA+ użytkownicy mogą zaoszczędzić czas potrzebny na przygotowanie analizy i poprawić pracę zespołową podczas jej przeprowadzania. Program oferuje łatwą modyfikację analizy FMEA, dokumentację i zapewnia integralność danych.
QT9™ QMS FMEA
Moduł QT9™ QMS FMEA jest częścią oprogramowania QT9™ QMS i oferuje wieloplatformowe rozwiązanie FMEA, które automatyzuje proces, eliminując konieczność przeprowadzania ręcznej analizy. QT9™ QMS działa na systemach Android, iOS, Windows i w przeglądarkach internetowych. Dzięki temu, analiza FMEA jest dostępna z dowolnego miejsca na świecie.
QT9™ QMS FMEA umożliwia szybkie tworzenie i weryfikację rekordów FMEA przy użyciu wbudowanych szablonów, przechowywanie przeszukiwalnych rekordów, automatyczne obliczanie numerów priorytetów ryzyka i powiadamianie użytkowników e-mailem o wszelkich zmianach w analizie. Program umożliwia również śledzenie historii zmian w analizie FMEA, oferując dostęp do łatwego w obsłudze pulpitu nawigacyjnego z widokiem spersonalizowanym dla różnych użytkowników.
FMEA Studio
FMEA Studio, stworzone przez iQA System, to dodatek do programu Microsoft Excel, działający tylko w systemie operacyjnym Windows. FMEA Studio oferuje szablony dla różnych rodzajów analiz FMEA, takich jak FMEA podstawowe, projektowe, procesowe, oprogramowania i opieki zdrowotnej. Użytkownicy mogą również tworzyć własne, spersonalizowane szablony.
FMEA Studio zawiera również funkcje, takie jak diagram przepływu procesu, ocena ryzyka zgodnie z tabelą priorytetów działań, ocena ryzyka FMEA za pomocą macierzy 2D i 3D oraz tabele rankingowe do łatwego ranking dotkliwości, występowania lub poziomu wykrywania. FMEA studio wyróżnia się stosunkowo niską ceną w porównaniu do innych rozwiązań FMEA.
SoftExpert FMEA
SoftExpert FMEA to rozwiązanie przyjazne dla użytkownika i łatwe w obsłudze. Posiada kreatora krok po kroku, który pomaga użytkownikom w tworzeniu struktur FMEA oraz hierarchicznie wyświetla struktury FMEA. Program oferuje katalog produktów, procesów, funkcji, trybów awarii, skutków, przyczyn i kontroli w analizie FMEA.
SoftExpert FMEA automatycznie oblicza numer priorytetu ryzyka zidentyfikowanych trybów awarii i automatycznie wysyła powiadomienia o działaniach zapobiegawczych i naprawczych. Program umożliwia wizualizację danych FMEA, tworzenie raportów i konfigurację systemu dla wielu użytkowników, a także zarządzanie prawami dostępu.
Podsumowanie
Analiza FMEA jest proaktywnym procesem, który ma na celu zidentyfikowanie i rozwiązanie potencjalnych problemów w produktach lub procesach, zanim one wystąpią. Celem jest poprawa jakości. W dobie dostępnych rozwiązań programowych, ułatwiających przeprowadzenie analizy FMEA, ważne jest, aby włączyć te narzędzia do procesu rozwoju produktu lub procesu od jego początkowych faz i na każdym etapie cyklu życia.
Zachęcamy również do zapoznania się z najlepszymi platformami GRC do zarządzania ryzykiem.
newsblog.pl
Maciej – redaktor, pasjonat technologii i samozwańczy pogromca błędów w systemie Windows. Zna Linuxa lepiej niż własną lodówkę, a kawa to jego główne źródło zasilania. Pisze, testuje, naprawia – i czasem nawet wyłącza i włącza ponownie. W wolnych chwilach udaje, że odpoczywa, ale i tak kończy z laptopem na kolanach.