Od pomysłowej asertywności do mistrzowskiej adaptacji

Odkryj różnorodność stylów komunikacyjnych, które mogą znacząco wzbogacić Twoje relacje zawodowe i osobiste.

Efektywna komunikacja to kluczowa umiejętność, którą warto rozwijać. Jest ona szczególnie istotna, gdy aspirujesz do roli lidera, na przykład jako kierownik zespołu czy menedżer.

Aby skutecznie się komunikować, najpierw poznaj różne style komunikacji i ich charakterystyczne cechy. Przeczytaj ten artykuł, aby zgłębić wiedzę potrzebną do osiągnięcia mistrzostwa w komunikacji, zarówno w pracy, jak i poza nią.

Czym jest styl komunikacji?

Styl komunikacji to indywidualny sposób, w jaki dana osoba wyraża myśli, przekazuje informacje i wchodzi w interakcję z innymi. Obejmuje on różnorodne metody, schematy, preferencje oraz język ciała, których ludzie używają w procesie komunikacji. Wybrany styl komunikacyjny wpływa na to, jak wiadomości są wysyłane i odbierane.

Style komunikacyjne mogą być bardzo różne w zależności od osoby. Różnice te wynikają z wielu czynników, takich jak wychowanie, pochodzenie kulturowe, cechy osobowości oraz doświadczenia życiowe. W efekcie każdy z nas wypracowuje swój własny, unikatowy standard komunikacji, który stosujemy w pracy i innych sytuacjach społecznych.

Dlaczego warto uczyć się stylów komunikacji?

Głównym powodem, dla którego warto zgłębiać różne style komunikacyjne i ćwiczyć ich stosowanie, jest doskonalenie umiejętności komunikacyjnych. Jeśli przygotowujesz się do kariery zawodowej, musisz nauczyć się różnych sposobów przedstawiania tego samego punktu widzenia.

Wyobraź sobie sytuację, w której jesteś ze znajomymi i chcesz, aby zgodzili się na Twoją propozycję dotyczącą wyjazdu na kemping. W tym nieformalnym środowisku możesz swobodnie wyrażać swoje zdanie, gdyż Twoi przyjaciele wiedzą, że nie masz złych intencji.

Teraz przenieś się do formalnego środowiska, na przykład na spotkanie biznesowe. Chcesz przekonać innych uczestników zespołu sprzedaży i marketingu do rozważenia Twojej propozycji promocji produktu. W tej sytuacji nie powinieneś narzucać swojego zdania. Aby dowiedzieć się, jak skutecznie komunikować się w takich okolicznościach, przeczytaj dalszą część artykułu poświęconą różnym stylom komunikacji.

Rodzaje stylów komunikacji

Temat komunikacji międzyludzkiej był przedmiotem wielu badań, które miały na celu zrozumienie, klasyfikację i uporządkowanie sposobów, w jakie ludzie się komunikują. Jednym z najpopularniejszych modeli, stosowanym przez terapeutów i trenerów biznesu, jest model opracowany przez amerykańskiego badacza Edmunda Bourne’a, przedstawiony w jego książce „The Anxiety and Phobia Workbook”. Publikacja z 1990 roku stała się standardem w analizie modeli komunikacji w środowisku zawodowym i poza nim.

Poniżej przedstawiamy pięć różnych stylów komunikacji:

Asertywny

Styl asertywny charakteryzuje się bezpośredniością, ale bez agresji. Zaufanie jest kluczowym elementem tej formy komunikacji. Powinieneś jasno wyrażać swoje myśli i potrzeby, jednocześnie słuchając innych. Chodzi o znalezienie kompromisu i porozumienia.

W komunikacji asertywnej istotne jest, aby emocje nie wpływały na sposób wyrażania myśli. Należy zachować optymizm, pozytywne nastawienie, spokój i koncentrację na szukaniu rozwiązań, a nie na wywoływaniu konfliktów. Dodatkowo, słuchasz punktów widzenia wszystkich, ale jednocześnie priorytetowo traktujesz własne opinie i potrzeby.

Charakterystyka

• Osiąganie celów bez krzywdzenia innych
• Szanowanie praw innych osób
• Otwartość na opinie i pochwały
• Umiarkowany kontakt wzrokowy
• Zrelaksowana, wyprostowana i symetryczna postawa

Przykład

Złożyłeś wniosek już jakiś czas temu, ale osoba decyzyjna jeszcze go nie rozpatrzyła. W takiej sytuacji możesz powiedzieć:

„Czy byłaby możliwość, aby zweryfikował Pan/Pani mój wniosek? Zależy mi na dotrzymaniu harmonogramu.”

Uległy lub pasywny

Styl uległy polega na dostosowywaniu się do opinii innych osób, a nawet ignorowaniu własnych. W takim przypadku Twoje myśli i potrzeby są spychane na dalszy plan. Komunikując się pasywnie, często pozwalasz bardziej asertywnym lub agresywnym osobom przejąć kontrolę.

Ponieważ unikasz konfliktów, możesz unikać otwartej dyskusji, co może prowadzić do frustracji. Agresywni i pasywno-agresywni rozmówcy będą mogli łatwo manipulować Twoim stylem komunikacji. Z drugiej strony, jeśli nie będziesz wyrażał głośno swoich opinii i potrzeb, inni mogą je przeoczyć. Ponadto, możesz odczuwać żal z powodu tłumienia własnych myśli, preferencji, niechęci i pragnień.

Charakterystyka

• Wstyd lub przepraszanie przy zadawaniu pytań
• Unikanie konfrontacji
• Lekceważenie własnych pomysłów, sugestii, pragnień i preferencji
• Cichy głos
• Skręcona lub zgarbiona postawa ciała
• Unikanie kontaktu wzrokowego
• Częste starania, aby wydawać się mniejszym od innych poprzez skulenie się

Przykład

Twój lider zespołu omawia z Tobą projekt produktu i przedstawia swój pomysł. W takiej sytuacji możesz powiedzieć:

„To świetny pomysł! Wszystko mi pasuje.”

Agresywny

Kiedy w rozmowie pojawiają się następujące cechy, Twój styl komunikacji jest agresywny:

• Spieranie się z drugą stroną
• Próba zastraszania
• Wrogie zachowanie

W tym stylu komunikacji Twoja opinia i pomysły są ważniejsze niż zdanie wszystkich innych osób. Twoim celem jest wygranie każdej sytuacji. W większości przypadków możesz nie szanować praw innych osób w kwestii, która jest przedmiotem dyskusji.

Agresywni rozmówcy lekceważą opinie innych i natychmiast negują osoby, które mają odmienne zdanie. W rezultacie inni czują się nieistotni, zastraszeni i zignorowani w obecności agresywnego mówcy.

Charakterystyka

• Głośny, groźny i wrogi ton głosu
• Pragnienie wygranej za wszelką cenę
• Przyjmowanie postawy wyższej i większej niż inni
• Zmarszczone czoło i brwi
• Nieprzewidywalne zachowanie, często oparte na zastraszaniu
• Wyzywanie

Przykład

Agresywny programista pracuje z Tobą nad kodem. Próbujesz wprowadzić usprawnienia, a on mówi:

„Spójrz, co zrobiłeś! Zepsułeś cały program! Przecież cały czas miałem rację.”

Pasywna agresja

Styl pasywno-agresywny łączy elementy bierności i agresji w komunikacji. Osoby posługujące się tym stylem mogą wydawać się z początku ciche i spokojne, ale w rzeczywistości są sfrustrowane. Wyrażają tę frustrację, rozsiewając plotki, używając sarkazmu, obgadując innych i próbując pokazać swoją wyższość.

Zamiast otwarcie wyrażać swoje niezadowolenie, pasywno-agresywni rozmówcy działają potajemnie. Mogą sabotować Twoją pracę lub rozpowszechniać plotki na temat Twojego nieudanego pomysłu. Takie zachowania, jeśli zostaną odkryte przez zespół, mogą spowodować, że nikt nie będzie chciał z nimi współpracować.

Charakterystyka

• Ukryta agresywność
• Częste narzekanie innym na pracę lub pomysł
• Grzeczne zachowanie w obecności rozmówcy
• Niedogodna krytyka za plecami
• Słodki i spokojny ton głosu
• Naiwny wyraz twarzy

Przykład

Twój lider zespołu zatwierdził Twój pomysł na projekt produktu. Pasywno-agresywny współpracownik, w Twojej nieobecności, może powiedzieć liderowi zespołu coś takiego:

„Pomysł Jacka nie jest zbyt oryginalny. Wydaje mi się, że to plagiat. Chciałem tylko ostrzec, żeby nie było niespodzianek podczas realizacji projektu.”

Manipulacyjny

W komunikacji manipulacyjnej ukrywasz swoje prawdziwe intencje. Dokładnie wiesz, czego potrzebujesz, i potrafisz to osiągnąć. Będziesz próbował oszukać innych, szczególnie jeśli ich cele są takie same jak Twoje. Dodatkowo będziesz wpływał na innych tak, aby działali w sposób, który pomoże Ci osiągnąć cel. Zamiast prosić o przysługę bezpośrednio, będziesz to robił w sposób zawoalowany.

Charakterystyka

• Niejasne intencje, rzadkie wyrażanie prawdziwych uczuć
• Ton może być zarówno zazdrosny, jak i protekcjonalny
• Częste okazywanie bezradności lub porażki

Przykład

Twój kolega był na szkoleniu, o którym zapomniałeś. Kiedy pytasz, dlaczego Ci nie przypomniał, słyszysz odpowiedź:

„Myślałem, że nie jesteś zainteresowany tym tematem. Poza tym szkoleniowiec nie najlepiej go wyjaśniał.”

Znaczenie zrozumienia stylów komunikacji w miejscu pracy

Znajomość różnych stylów komunikacji w pracy przynosi wiele korzyści. Umożliwia Tobie i Twojemu zespołowi efektywną współpracę, dzięki stosowaniu metod komunikacji zrozumiałych dla wszystkich. Dzięki tej wiedzy możesz zapobiegać nieporozumieniom, budować silniejsze relacje i wspólnie osiągać więcej.

Opanowanie stylu komunikacji ma również duże znaczenie dla rozwoju kariery. Zwiększa widoczność, wiarygodność i pozytywny wpływ. Jasny i skuteczny styl komunikacji pomaga w wyrażaniu swoich myśli i osiągnięć, co umożliwia wyróżnienie się i zdobycie uznania wśród współpracowników, menedżerów i osób podejmujących decyzje.

Jak style komunikacji wpływają na kulturę miejsca pracy

Różne style komunikacji wpływają na środowisko pracy w różny sposób. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

Luki komunikacyjne

Pasywny styl komunikacji może prowadzić do zamieszania i utraty czasu. Twoi podwładni mogą ukrywać problemy, zamiast otwarcie o nich mówić. W innej sytuacji, jako członek zespołu, możesz nie otrzymać wsparcia od swojego lidera, dopóki oboje nie staniecie się asertywni.

Niewygoda w komunikacji

Jeśli ktoś w miejscu pracy komunikuje się w sposób zbyt agresywny, inni mogą czuć się w jego towarzystwie niekomfortowo. Należy pamiętać, że pewna doza agresji może być czasami pomocna dla liderów zespołów i menedżerów, którzy chcą zmotywować zespoły produkcyjne, operacyjne oraz działy sprzedaży i marketingu.

Rozwiązywanie konfliktów

W trakcie rozwiązywania konfliktów pomiędzy pracownikami lub członkami zespołu ważne jest, aby wykazać umiejętności rozwiązywania problemów, empatię i asertywność. Należy unikać agresywnych, pasywnych lub pasywno-agresywnych stylów komunikacji. Dąż do bycia asertywnym i taktownym, zachowując szacunek i dążąc do skutecznego rozwiązania konfliktu.

Przejrzysta komunikacja

Gdy organizacja stosuje asertywny styl komunikacji, pracownicy czują, że są dobrze poinformowani. To pozytywnie wpływa na ich stosunek do firmy i motywuje do dawania z siebie wszystkiego.

Tworzenie włączającego środowiska pracy

Promowanie otwartości i szacunku w miejscu pracy jest kluczowe. Twój styl komunikacji powinien być tego odzwierciedleniem. Kiedy aktywnie słuchasz, okazujesz empatię i cenisz różne punkty widzenia, tworzysz włączającą kulturę miejsca pracy. Traktując innych z szacunkiem, niezależnie od ich pozycji lub pochodzenia, przyczyniasz się do budowania silnego zespołu.

Strategie poprawy Twojego stylu komunikacji

Udoskonalenie stylu komunikacji oznacza dążenie do asertywności w miejscu pracy i innych środowiskach. Ważne jest, aby nie pomijać swoich potrzeb i interesów w rozmowie. Oto kilka sprawdzonych strategii, które pomogą Ci stać się skutecznym rozmówcą:

#1. Zdobądź samoświadomość

Rozwijaj świadomość własnych potrzeb, emocji i schematów komunikacyjnych. Zidentyfikuj tendencje do pasywności lub agresji i dąż do asertywności.

#2. Mów konkretnie i na temat

Ćwicz wyrażanie swoich myśli, opinii i potrzeb w sposób bezpośredni i pełen szacunku. Używaj jasnego i zwięzłego języka, koncentrując się na przekazaniu konkretnej informacji.

#3. Aktywnie słuchaj innych

Poświęć całą swoją uwagę mówcy, okazując empatię i zrozumienie. Aktywnie słuchaj, nie przerywając i pokazując szczere zainteresowanie jego perspektywą.

#4. Używaj zwrotów z „ja”

Wyrażaj swoje opinie, używając zwrotów z „ja”, aby wziąć odpowiedzialność za swoje uczucia i poglądy. Mów na przykład „czuję” lub „myślę”, zamiast wygłaszać oskarżające lub ogólne stwierdzenia.

#5. Ustal granice

Jasno zdefiniuj i komunikuj swoje granice i oczekiwania. Bądź asertywny w mówieniu „nie”, kiedy jest to konieczne, jednocześnie szanując potrzeby innych.

#6. Zwracaj uwagę na komunikację niewerbalną

Obserwuj swój język ciała, ton głosu i mimikę twarzy podczas komunikacji. Powinny one zawsze być grzeczne. Utrzymuj kontakt wzrokowy, używaj pewnego tonu i stosuj otwartą postawę ciała.

#7. Bądź osobą, która rozwiązuje problemy

Dobry rozmówca nigdy nie będzie obwiniał innych. Zamiast tego, będzie szukał wspólnej płaszczyzny w dyskusji i chętnie przyjmie sugestie dotyczące rozwiązania problemu.

Kiedy ktoś wyrządzi firmie szkodę, nie da się tego cofnąć. Najlepsze, co można zrobić, to wybrać właściwą strategię, aby zminimalizować straty i przywrócić efektywność działania firmy.

Podsumowanie

Po zapoznaniu się z pięcioma podstawowymi stylami komunikacji, kluczowe jest rozwijanie samoświadomości. Przed rozpoczęciem rozmowy z innymi, należy zrozumieć własne schematy zachowań i indywidualne potrzeby.

Następnie spróbuj zastosować asertywny styl komunikacji, aby wyrażać swoje myśli i potrzeby w sposób pewny i otwarty.

Niezależnie od tego, czy Twoim celem jest rozwój zawodowy, dobre samopoczucie, dbanie o rodzinę, czy zarządzanie finansami, skuteczna komunikacja jest kluczem do sukcesu.

Efektywna komunikacja nie oznacza mówienia najgłośniej, posiadania ostatniego słowa, ani unikania konfliktów. Oznacza dążenie do dialogu z drugą stroną i doprowadzenie do pomyślnego zakończenia sprawy, zarówno na spotkaniu biznesowym, jak i podczas domowej imprezy!

Sprawdź również te platformy komunikacji z pracownikami dla swojej firmy lub zespołu.