Profesjonalni inżynierowie masteringu osiągają zwykle najlepsze rezultaty, jednak każdy, kto pozna fundamentalne zasady i cele masteringu, może samodzielnie stworzyć satysfakcjonujący master. Przyjrzymy się kluczowym etapom i narzędziom, które są związane z masteringiem utworu przeznaczonego do publikacji, objaśniając ten proces i używane w nim terminy techniczne.
Czym jest mastering dźwięku?
Mastering to ostatni krok w postprodukcji utworu muzycznego lub albumu, następujący po etapie miksowania. Można go zdefiniować jako fazę, w której dokonuje się ostatecznych korekt poziomów głośności, balansu tonalnego, spójności brzmieniowej oraz ogólnej ekspresji muzycznej.
Spośród wszystkich etapów produkcji muzycznej, mastering cechuje się największą subtelnością. Wykorzystując specjalistyczne narzędzia, takie jak korektory, wzmacniacze stereo i kompresory, inżynierowie masteringu starają się podkreślić najlepsze cechy miksu, jednocześnie minimalizując wszelkie niedoskonałości.
Kluczowym elementem procesu masteringu jest dostosowanie ogólnej głośności utworu. Poziom głośności miksu jest podnoszony do poziomu konkurencyjnego, zgodnego ze standardami branżowymi – głośności utworów dostępnych na platformach streamingowych.
Pierwsze kroki w masteringu
Mastering rozpoczyna się od załadowania całego zmiksowanego utworu w postaci pojedynczego pliku audio do nowej sesji w wybranym programie DAW. Proces masteringu jest znacznie prostszy, jeśli miks został wykonany na wysokim poziomie. Wszelkie błędy, które można było naprawić na etapie miksowania, powinny być wyeliminowane – to nie jest rola masteringu.
Ułatwisz sobie pracę, jeśli na etapie miksowania zachowasz pewien zapas dynamiki (gdy sygnał na wyjściowym kanale stereo nie przekracza wartości od -4 do -6 dB). Pozwala to uniknąć problemów z przesterowaniem, a jednocześnie daje możliwość zastosowania dodatkowej korekcji i innych zmian, które mogą podnieść ogólny poziom.
Zanim zaczniesz dodawać kolejne wtyczki, dokładnie odsłuchaj cały utwór. Jeśli masz utwory referencyjne, z którymi możesz go porównać, posłuchaj również ich. Pomogą Ci one podjąć świadome decyzje dotyczące wyboru wtyczek masteringowych i sposobu ich użycia.
Zapewnij czysty początek i koniec utworu
Po pierwszych odsłuchaniach, dobrym początkowym krokiem jest upewnienie się, że początek i koniec utworu są czyste i precyzyjne. Chociaż te punkty mogą wydawać się oczywiste, mastering wymaga dużej dbałości o szczegóły.
W tym celu utwórz ścieżkę automatyki na kanale głównym i włącz automatyzację. Następnie zautomatyzuj głośność na początku i końcu utworu. Jeśli nie jesteś pewien, jak to zrobić, zapoznaj się z instrukcją obsługi automatyzacji w Twoim programie DAW. Staraj się dopasować tempo i styl utworu, aby uniknąć nieprzyjemnych przerw w dźwięku.
Pozwoli to uniknąć niepożądanych szumów i innych dźwięków, które mogą stać się słyszalne po zwiększeniu głośności na dalszym etapie masteringu. Początek i koniec utworu są szczególnie zapamiętywane, dlatego warto poświęcić im szczególną uwagę.
Ulepsz utwór za pomocą korekcji addytywnej i subtraktywnej
Teraz nadszedł czas, aby przeanalizować zawartość utworu i sprawdzić, czy można go ulepszyć za pomocą subtelnych wzmocnień lub cięć korektora. Jeśli chcesz odświeżyć swoją wiedzę na ten temat, przypomnij sobie, jak używać korektorów i filtrów.
Warto analizować wizualizację korektora, ponieważ może ona pokazać nadmiar lub niedobór pewnych zakresów częstotliwości. Możesz na przykład zauważyć, że w utworze referencyjnym bardziej obecne są częstotliwości subbasowe i basowe; w takim przypadku możesz spróbować wzmocnić te zakresy w swoim utworze.
Różne wtyczki korekcyjne specjalizują się we wzmacnianiu lub obcinaniu różnych zakresów częstotliwości podczas masteringu. Na przykład korektory PuigTec mogą być idealne do wzmacniania niskich częstotliwości, podczas gdy inne narzędzia EQ lepiej sprawdzą się w przypadku wysokich tonów. Kluczem jest eksperymentowanie.
Wypróbuj wzmocnienie w zakresie 0,5–2,5 dB w okolicach 30–40 Hz, aby dodać głębi brzmieniu bębnów basowych. Eksperymentuj ze wzmocnieniem w okolicach 15 kHz, aby dodać przestrzeni i jasności wokalom oraz całemu miksowi.
Z drugiej strony, w pewnych zakresach częstotliwości możesz zaobserwować zbyt dużą intensywność lub ostrość. Wypróbuj przesadne cięcia, a następnie znajdź złoty środek pomiędzy zbyt dużym i zbyt małym cięciem.
Użyj kompresorów wielopasmowych
Kompresory wielopasmowe pozwalają na zastosowanie różnych współczynników kompresji do różnych zakresów częstotliwości. Kompresory wielopasmowe mogą być przydatne, jeśli słyszysz zbyt dużą intensywność w określonym zakresie częstotliwości, na przykład w niskich lub wysokich tonach.
Zachowaj ostrożność podczas korzystania z kompresji, ponieważ zbyt mocna może pozbawić dynamiki Twojego muzycznego miksu. Jeśli chcesz odświeżyć swoją wiedzę na temat kompresorów, zapoznaj się z instrukcją obsługi wtyczek kompresujących.
Zastosuj wzmacniacz stereo
Wtyczki wzmacniające stereo to świetny sposób na udoskonalenie brzmienia utworu, co docenią zwłaszcza słuchacze korzystający ze słuchawek.
Działają one poprzez zwiększenie różnicy między kanałem lewym i prawym, co wzmacnia efekt stereo. Wypróbuj standardową wtyczkę wzmacniającą stereo, aby poszerzyć miks. Zbyt intensywne użycie tego narzędzia może zrujnować cały master, dlatego stosuj je subtelnie, aby znaleźć optymalne ustawienia.
Wykorzystaj limitowanie i pomiary
Limitery i wtyczki pomiarowe pozwalają na precyzyjne dostosowanie poziomu głośności do współczesnych standardów branży muzycznej. Zobaczmy, jak działają i jakie są te poziomy.
Wtyczki pomiarowe
Narzędzia pomiarowe dostarczają dokładne odczyty parametrów takich jak LUFS, RMS, Peak i True Peak. True Peak i Peak reprezentują maksymalny poziom w określonym momencie (True Peak jest bardziej precyzyjny).
LUFS to średnia (inaczej zintegrowana) głośność w czasie, oparta na ludzkim postrzeganiu głośności. Wartość RMS jest podobna, ale oparta na średniej mocy sygnału. Standardem branżowym w pomiarze poziomów głośności jest LUFS.
Obecnie platformy streamingowe, takie jak Spotify, ustawiają maksymalny poziom na -14 LUFS. Możesz stworzyć master o poziomie -11 LUFS, ale Spotify automatycznie zmniejszy go do -14 LUFS; dzięki temu cała muzyka na tej platformie ma ujednolicony poziom głośności.
Ustal docelowy poziom w zakresie od -10 do -14 LUFS dla swojego mastera i użyj limitera, aby go osiągnąć. Pamiętaj, aby zresetować wtyczkę pomiarową przy każdym ponownym uruchomieniu utworu.
Ograniczniki
Limitery to w istocie ekstremalne kompresory. Nazywane są też „kompresorami typu brickwall”, ponieważ całkowicie zatrzymują poziom sygnału powyżej określonej wartości (np. 0 dB), zapobiegając przesterowaniu. Dodatkowo, umożliwiają zwiększenie głośności utworu.
Używaj limitera w połączeniu z wtyczką pomiarową, aż odtwarzany utwór osiągnie pożądany poziom LUFS (np. -10 LUFS). Jeśli przesadzisz z ustawieniami limitera, możesz zrujnować muzykalność utworu. Znajdź optymalny punkt, w którym jakość dźwięku zostaje zachowana, a ogólny poziom głośności osiąga pożądany poziom LUFS.
Posłuchaj efektu końcowego na różnych urządzeniach
Ostatnim krokiem w masteringu jest odsłuchanie wyniku na wielu różnych urządzeniach, np. na głośnikach, komputerze i telefonie. Dobry master zapewnia, że utwór brzmi dobrze na każdym systemie audio.
Chociaż sztuczna inteligencja może prowadzić do niepożądanych uproszczeń, narzędzia AI do miksowania i masteringu mogą dostarczyć przydatnych punktów odniesienia w procesie nauki.
Stwórz utwór gotowy do publikacji
Gdy upewnisz się, że zrobiłeś wszystko, co w Twojej mocy w swoim miksie, wyeksportuj go i załaduj do nowej sesji masteringowej. Zadbaj o precyzyjny początek i koniec utworu oraz zastosuj subtelne wzmocnienia i cięcia za pomocą korektora. W razie potrzeby użyj kompresji wielopasmowej i narzędzi do poszerzania stereo, aby uzyskać większą przestrzenność brzmienia.
Następnie użyj limiterów i wtyczek pomiarowych, aby osiągnąć konkurencyjny poziom głośności bez utraty jakości dźwięku. Dodaj kilka końcowych odsłuchów na różnych systemach audio, a Twój utwór będzie gotowy do dystrybucji.